Για πρώτη φορά, στο πλαίσιο της 24ης Thessaloniki PhotoBiennale, που θα διεξαχθεί από την 1η Οκτωβρίου 2021 έως τις 20 Φεβρουαρίου 2022, η Πολιτιστική Εταιρεία συνεργάζεται με το MOMus-Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης στην οργάνωση των δύο εκθέσεων, σε μια προσπάθεια να δοθεί βήμα σε αξιόλογες φωτογραφικές εργασίες πρωτοεμφανιζόμενων δημιουργών. Οι δυο συμμετοχές που προκρίθηκαν είναι της Εύας Σταματίου και του Βασίλη Παντελίδη. Οι προτάσεις τους θα παρουσιαστούν σε ατομικές εκθέσεις στη Thessaloniki PhotoΒiennale 2021, στους εκθεσιακούς χώρους της Stereosis και της ESP. Παράλληλα με τις εκθέσεις στις Βιτρίνες Τέχνης ΟΤΕ, στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, το κοινό θα έχει την ευκαιρία τις επόμενες μέρες να πάρει μια πρώτη εικόνα από το μεγάλο φωτογραφικό φεστιβάλ, τη Thessaloniki  Photobiennale, μέσα από αντιπροσωπευτικά έργα των δύο καλλιτεχνών.

Η Εύα Σταματίου είναι αρχιτέκτονας και έχει ασχοληθεί εκτενώς με θέματα αναπαράστασης, θεωρίας της αρχιτεκτονικής και κριτικής χαρτογραφίας. Αποφοίτησε από τη Σχολή Αρχιτεκτόνων στο Πολυτεχνείο του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Στο έργο της διερευνά την έννοια του ερειπίου και του θραύσματος, ως διαλεκτικούς μηχανισμούς ανασχηματισμού της πόλης, καθώς και κοινωνικό-χωρικά φαινόμενα ελευθερίας, διαφορετικότητας και μετάβασης. Συνδυάζοντας τη χαρτογραφία, την  επιτόπια έρευνα και θεωρητικές προσεγγίσεις επιχειρεί να ανακατασκευάσει τον υπάρχοντα χώρο, μέσω της αρχιτεκτονικής αναπαράστασης και της φωτογραφίας, ενώ παράλληλα προτείνει εναλλακτικούς τρόπους αξιοποίησης του αναξιοποίητου χώρου.

Η αρχιτεκτονική και η φωτογραφία είναι συγκοινωνούντα δοχεία στο έργο της Εύας Σταματίου, η οποία έχει ανακαλύψει ένα δυσεύρετο σημείο μεταιχμιακής ισορροπίας, που θαρρείς φανερώνει μια καινούργια ερμηνεία για τη συνύπαρξή τους. Η ίδια δηλώνει σχετικά: «Η σχέση μεταξύ φωτογραφίας και αρχιτεκτονικής είναι άρρηκτη και έχει μία ιδιαίτερη δυναμική, αφού και οι δύο έχουν μεγάλο φάσμα στην εφαρμογή τους: από το καθαρά καταγραφικό και εργαλειακό έως το ιδιαίτερα πειραματικό, που δοκιμάζει την αντίληψη του θεατή. Έτσι, ο συνδυασμός τους μπορεί να επιφέρει μία μεγάλη γκάμα από αποτελέσματα. Όσον αφορά τις αρχιτεκτονικές καταβολές και το «πέρασμα» στη φωτογραφία, αυτό μπορεί μέχρι και να σε εγκλωβίσει, εφόσον δοθεί βάση μόνο στην  προφανή σύνδεση. Το αληθινό στοίχημα είναι όλα εκείνα τα εργαλεία που προσφέρει η αρχιτεκτονική (τεχνογνωσία, θεωρητικό υπόβαθρο, τρόπος σκέψης κ.α.) και οι ελευθερίες που δίνει η φωτογραφία (νοηματικές, αισθητικές, οπτική γωνία κ.α.), να αξιοποιηθούν με τέτοιο τρόπο ώστε να επαναπροσδιοριστούν η μία μέσω της άλλης, αλλά και να λειτουργήσουν συμπληρωματικά». 

Στο έργο της, Ruins Reversed, η Σταματίου επαναδιατυπώνει τον ορισμό και το καταστατικό του αστικού τοπίου. Μέσα από ασυνέχειες, μεταμορφώσεις, ρήγματα, ανεγέρσεις, μετατρέπει τον χώρο σε ανοιχτό αρχείο, αδιαλείπτως διαθέσιμο για προσθήκες, αλλαγές και απώλειες. Μια συνεχής τραμπάλα ανάμεσα στην αναγέννηση και στην αυτοκαταστροφή, που καταλήγει να αναθεωρεί τους ίδιους τους όρους της ανθρώπινης συνύπαρξης σε αυτή την –κατά βάση– μυθολογική (κατά Ρολάν Μπαρτ) κατασκευή της πόλης. «Στο έργο μου, οι αφανείς και ανενεργοί χώροι της σύγχρονης πόλης έρχονται στο προσκήνιο, μέσα από μια αισθητική που ξενίζει και μπερδεύει στην πρώτη ανάγνωση. Ο θεατής δεν είναι προδιατεθειμένος απέναντι σε αυτό που βλέπει. Αντίθετα, καταφεύγει σε μία δική του ελεύθερη ερμηνεία και ανασκευάζει το (ήδη «αλλοιωμένο» από εμένα) ερείπιο μέσα από τα δικά του φίλτρα. Άρα, θα έλεγα ότι ο επαναπροσδιορισμός έχει να κάνει πολύ με τη στιγμή συνάντησης του έργου και του εκάστοτε θεατή».

Η ανθρώπινη απουσία κραυγάζει σιωπηλά στο έργο της Σταματίου, σχεδόν σαν να δηλώνει την παρουσία της  κάτω από έναν αόρατο μανδύα. Η ίδια εξηγεί: «Εγώ από πλευράς μου είχα την αγωνία να αποτυπώσω την ποιητική και μεταμορφωτική διάσταση αυτών των περιθωριοποιημένων χώρων, να τονίσω την δυναμική τους. Επιχειρώ να δώσω μορφή σε αφηρημένες έννοιες, όπως τη σχέση φαντασιακού και αστικής φθοράς, δουλεύω με το απόσπασμα της εικόνας και το θραύσμα, ενώ παράλληλα προσεγγίζω τη φθορά με τους όρους του ψηφιακού. Το έργο διαχειρίζεται την κενότητα, αλλά δεν προσπαθεί να τη γεμίσει με το ανθρώπινο στοιχείο. Στον αντίποδα, προσπαθεί να τη σπρώξει στα όρια της φαντασίας και της αμφιβολίας, τουλάχιστον αυτός ήταν ο στόχος. Για αυτό τον λόγο, πολλοί έχουν αναφέρει ότι το έργο προσομοιάζει σε μία άλλη αρχαιολογία, την προβολή του μέλλοντος μιας κενής πόλης, με έναν τρόπο μετα-Αποκαλυπτικό».  

Στις περισσότερες φωτογραφίες της Εύας Σταματίου, τα κτίσματα της πόλης καμουφλάρονται, σαν διακριτικά φαντάσματα που επιβιώνουν σε μια ανοίκεια συνθήκη. Η φωτογραφία είναι, άραγε, ένας τρόπος να γράψουμε από την αρχή την ανθρώπινη ιστορία; «Είναι σίγουρα ένας τρόπος να ξαναδούμε την ιστορία μας με μια πιο κριτική ματιά. Μέσω της φωτογραφίας μπορούν σίγουρα να έρθουν στο φως ιστορίες που αποσιωπήθηκαν. Στη δουλειά μου, πολύ συνειδητά αποφάσισα να μην ασχοληθώ με τα ιστορικά ερείπια και τα αρχαιολογικά ευρήματα, που τείνουν να εξιδανικεύονται άνευ όρων, να εκφράζουν συγκεκριμένα ιδεώδη και να κατασκευάζουν σε μεγάλο βαθμό την ατομική και συλλογική μας ταυτότητα. Αντίθετα, αποφάσισα να φέρω στο προσκήνιο το αστικό «υπόλειμμα», που συμπυκνώνει τη σύγχρονη ελληνική στιγμή, αλλά και μια κρίση τόσο οικονομική όσο και αξιακή.  Στη διάρκεια αυτού του έργου στράφηκα πολλές φορές στα θεωρητικά κείμενα του Βάλτερ Μπένγιαμιν, ο οποίος βρίσκει την πραγματική αλήθεια της ιστορίας σε όλα τα απειλούμενα, απαξιωµένα και γελοιοποιημένα προϊόντα του δημιουργικού νου. Όπως υποστηρίζει, όλα τα «σκουπίδια της ιστορίας», τα ασήμαντα θραύσματα της ιστορικής εμπειρίας, µακριά από το επίκεντρο της προσοχής, είναι ικανά να δημιουργήσουν παύσεις στο ιστορικό συνεχές και να επιφέρουν ένα σοκ στην κατασκευασµένη αντίληψη της έννοιας του παρόντος. Σε μία δεύτερη ανάγνωση, έτσι νομίζω πως προσέγγισα και εγώ τα αρχιτεκτονικά «απορρίμματα» της πόλης. Ως δυναμικά πεδία (και παύσεις) αναστοχασμού», καταλήγει χαρακτηριστικά.