fbpx

Άνθρωποι, μέρη και πνευματικότητα «έσονται εις σάρκα μίαν» στη δουλειά ενός σημαντικού δημιουργού.

Στράτος Καλαφάτης

Άθως – Τα χρώματα της Πίστης

Κείμενο: Στέφανος Τσιτσόπουλος || Φωτογραφίες: Αρχείο Στράτου Καλαφάτη

Ο φωτογράφος Στράτος Καλαφάτης αποτυπώνει το άυλο της Ορθοδοξίας μέσα από ένα πορτφόλιο, όπου άνθρωποι, μέρη και πνευματικότητα «έσονται εις σάρκα μίαν»

Εικόνες από το Άγιο Όρος. Η παγκόσμια κοιτίδα της Ορθοδοξίας έχει σπανίως τις πόρτες της ορθάνοικτες στους καλλιτέχνες που επιθυμούν να αποτυπώσουν την καθημερινότητά της. Η αξία, επομένως, του παγκόσμιας εμβέλειας Βορειοελλαδίτη φωτογράφου και του άλμπουμ του «Άθως – Τα χρώματα της Πίστης» δεν είναι μόνο η υπέρτατης αισθητικής αποτύπωσης της αγιορείτικης καθημερινότητας. Είναι και το κατόρθωμά του να κερδίσει την εμπιστοσύνη των μοναχών, που του άνοιξαν βλέμμα και καρδιά.

Ο φωτογράφος ολοκλήρωσε το διαρκές πηγαινέλα του στην Αθωνική Πολιτεία με πλεούμενα και μουλάρια, με σκληρές πεζοπορίες σε κελιά και μονές, σε σπηλιές και μικρά ησυχαστήρια. Ο Καλαφάτης είναι ένας ακούραστος ταξιδιώτης, ιχνηλάτης και καλλιτέχνης, και κάθε δουλειά του, συνδεδεμένη με οποιονδήποτε τόπο, φωτίζει πολυπρισματικά τις συνθέσεις τοπίων μα και ανθρώπων. Τους εμπλέκει σε ένα αδιάσπαστο όλον. Φέρνει στην επιφάνεια τα αθέατα, υπό μορφή μιας θέασης που αποτελεί στην ουσία και τη σφραγίδα, τη μοναδικότητα του έργου του.

Στο Άγιο Όρος η σύλληψή του συντίθεται μέσα από προσμίξεις. Οργιώδεις λόχμες, σκαμμένα πρόσωπα μοναχών, σκληρά λόγω ασκητικής μα και τοπίου. Μα και κοντράστ: νεαροί καλόγεροι που ακτινοβολούν αγγελική αθωότητα. 

Ο Καλαφάτης είναι μέγας μετρ της αποτύπωσης του νοερού, του ιερού, του απόλυτα ιερού. Οι εικόνες του παραβλέπουν και προσπερνούν το προφανές, γλιστράνε πίσω από τον Σταυρό. Γλιστρούν, ακόμα κι όταν τα πορτρέτα του είναι μετωπικά, σε όλο το φάσμα της στιγμής και της ατμόσφαιρας, όπως εμπεριέχονται στο κάδρο. Αναζητά την ψίχα, το μεδούλι, κάτω από την επιφάνεια των σκληρών κοντράστ ή των κορεσμένων χρωμάτων, ναι, ο Καλαφάτης παράγει ένα αναγεννησιακό κιαροσκούρο. Αποκαλύπτει πλούτο αόρατων φωτοπηγών, που ξεπηδούν μέσα από το μαύρο της στολής των μοναχών. Μια ιδιαίτερη «ποπ» γλώσσα είναι η ματιά του, που διαρρηγνύει την αληθοφάνεια και συνάδει με όλα όσα συνιστούν την Αθωνική Πολιτεία: ευαισθησία μα και αυστηρότητα, κανόνας και υπακοή, μα και ταυτόχρονα μια άναρχη προσέγγιση του άχραντου σύμπαντός της. Χρυσοποίκιλτος αμφιακός πλούτος και πενία υλική, αγάπη και νόμος, πατερική διδασκαλία και προσωπικές συζητήσεις. 

Ο Καλαφάτης μοιάζει σαν να μην υπάρχει, σαν να μην αναταράζει τον ρου της ζωής, και τα υποκείμενά του, νερά, σύννεφα, άνθρωποι, σκήτες στα βράχια, είναι ψηφίδες που λες από μόνες τους υμνούν το ελάχιστο. Το ένα. Το ζητούμενο δηλαδή της ύπαρξης για όσους κατέχουν το κλειδί-αλγόριθμο ζωής που επιτάσσει μια επίσκεψη για λίγο ή επί μακρόν στο Άγιο Όρος. Αγγίζουν θραυσματικά, νυν και αεί, την ουσία του Ενός.

Η μεγάλη αγωνία του ήταν να κατανοήσει και να βρει τον τρόπο της σωστής προσέγγισης, με δεδομένο τον απόλυτο σεβασμό και την ειλικρίνεια απέναντι στους ανθρώπους και τον τόπο που τον φιλοξένησαν.

Ο Καλαφάτης έχει αναπτύξει ένα εμμονικό ενδιαφέρον για περιχαρακωμένους τόπους και ερμητικά κλειστές κοινωνίες. Σε αυτό το «σφιχτό» θέμα, επιβάλλει μια οπτική με τετράγωνο φορμά, έντονο χρώμα, διάχυτο φλας. Τολμηρά «όμορφες» εικόνες. Η απόλυτη απενοχοποίηση του ωραίου.

Όπως παντού, όλα είναι θέμα προσέγγισης. Ήταν θέμα χρόνου, επομένως, ακόμα και στο «δύσκολο» από πλευράς δημοσιότητας Άγιο Όρος, να καμφθούν οι όποιες αμφιβολίες και αντιστάσεις απέναντι στον φωτογράφο. Ειδικά στο Άγιο Όρος όλα ισορροπούσαν μεταξύ της κοσμικότητας της φωτογραφίας και της ανθρώπινης φύσης των μοναχών.

πληροφορίες

επικοινωνία

stratos_kalafatis@yahoo.com

UPDATE

Στράτος Καλαφάτης

updates Στράτος Καλαφάτης Ένα τρίπτυχο στις Βρυξέλλες Φωτογραφίες © Copyright – Kalafatis Group exhibition “Six Greek Artists”, 2020, Brussels O

Φωτογραφίες