Τα έργα του αναδεικνύουν μια εσωτερική τάξη και λογική στο παράλογο φωτίζοντας τον ενδιάμεσο χώρο ανάμεσα στο τυχαίο και το προκαθορισμένο, το πραγματικό και το φανταστικό ή μαγικό, το φυσικό και το μεταφυσικό.
Ευριπίδης Παπαδοπετράκης
Ένας περίπλοκος συνεκτικός κόσμος
Κείμενο: Αλεξάνδρα Κοροξενίδη
Τα έργα του Ευριπίδη Παπαδοπετράκη δίνουν την εντύπωση ότι προκύπτουν μέσα από την διασταύρωση τέχνης, φαντασίας και επιστήμης. Θυμίζουν εικόνες από εγχειρίδια ή «επιστημονικά» εργαστήρια του μακρινού παρελθόντος, μοιάζουν με αλχημικές μεταμορφώσεις που όμως προκύπτουν από μία αντικειμενική παρατήρηση. Η μορφική ευκρίνεια, η ακρίβεια και η δεξιοτεχνία που τα διακρίνει συνδυάζονται με αινιγματικές διαπλοκές συμβόλων, μοτίβων ή με συνδυασμούς εικόνας και λέξεων, σημαίνοντας και σημαινόμενου.
«Το αχαρτογράφητο στη ζωή είναι και το πιο συναρπαστικό. Η τέχνη και η επιστήμη προϋποθέτουν φαντασία. Με διαφορετικό τρόπο η καθεμία γνωρίζει τον κόσμο σε βάθος και πιστεύει σε κάτι το μεταφυσικό. Θα ήθελα να έργα μου να κάνουν τον θεατή να δει κάτι που θεωρεί δεδομένο σε άλλο πλαίσιο».
Η δουλειά του περιλαμβάνει γλυπτικές εγκαταστάσεις και υπερρεαλιστικά γλυπτά από σιλικόνες που μιμούνται την επιδερμίδα και σχηματίζουν θραύσματα του ανθρώπινου σώματος, στον πυρήνα της όμως είναι η χαρακτική και ο συνδυασμός κλασικών και πειραματικών μεθόδων εκτύπωσης ενώ η τέχνη του βιβλίου είναι επίσης κεντρική.
«Από παιδί είχα επαφή με το μελάνι, το χαρτί και το βιβλίο. Με ενδιαφέρει τόσο η τεχνική και το χειρωνακτικό όσο και το εννοιολογικό στοιχείο. Ήθελα να ανατρέψω την εντύπωση πως η χαρακτική είναι μόνο μία εφαρμοσμένη τέχνη. Η χαρακτική θέτει την πρόκληση της αυστηρής ακολουθίας σταδίων, την ακρίβεια στην εκτέλεση και το σχέδιο. Ήθελα να πειραματιστώ με την ελευθερία που τελικά προκύπτει μέσα από την πειθαρχία αλλά και με το πώς ένα παραδοσιακό μέσο μπορεί να αποκτήσει αμέτρητες σύγχρονες μορφές».
Τα έργα του αναδεικνύουν μια εσωτερική τάξη και λογική στο παράλογο φωτίζοντας τον ενδιάμεσο χώρο ανάμεσα στο τυχαίο και το προκαθορισμένο, το πραγματικό και το φανταστικό ή μαγικό, το φυσικό και το μεταφυσικό. Στην θέση του συμβατικού, άκαμπτου νοήματος αναδύεται μία κρυφή άλλη γλώσσα, παράδοξη διότι μοιάζει λογική και αυθαίρετη ταυτόχρονα. Διακειμενική η δουλειά του αναδεικνύει την παραγωγή νοήματος που προκύπτει σχεσιακά και συνειρμικά μέσα από λέξεις, σημεία, σύμβολα και υλικότητες. «Συνήθως τα έργα μου ξεκινούν από μία ιστορία με την οποία ταυτίζομαι. Από το ειδικό αναζητώ όμως τις πιο καθολικές αλήθειες, στοιχεία που διατρέχουν τους πολιτισμούς».
Οι ενότητες της δουλειάς του αναπτύσσονται σπονδυλωτά και δίνουν την εντύπωση ότι αποτελούν τις εκφάνσεις ενός ζωντανού συστήματος οργάνωσης του κόσμου φτιαγμένου από πρωτογενείς, διηνεκείς συμπτώσεις και συγκεκριμένα από ομοιότητες ανάμεσα σε ανθρωπογενή, πολιτιστικά αντικείμενα, έμψυχα και άψυχα όντα – για παράδειγμα ανάμεσα στο σχήμα ενός εργαλείου και ενός φυτού. Ο Παπαδοπετράκης αποδίδει τις ομοιότητες στην εγγενή μηχανισμό της μίμησης: η φύση μιμείται τον εαυτό της, ο άνθρωπος την φύση και ο πολιτισμός αποκτά ανθρωπομορφικά στοιχεία. Επιλέγει ομάδες συγγενών μορφών και τις ταξινομεί στον Περιοδικό Πίνακα (2015) και στο Ανατομία Συμπτώσεων (2015). «Με γοητεύει η λειτουργία του αρχείου, η αισθητική των επιστημών και της εγκυκλοπαίδειας και η απόδοσή τους με εικαστικό τρόπο».
Το αχαρτογράφητο στη ζωή είναι και το πιο συναρπαστικό. Η τέχνη και η επιστήμη προϋποθέτουν φαντασία. Με διαφορετικό τρόπο η καθεμία γνωρίζει τον κόσμο σε βάθος και πιστεύει σε κάτι το μεταφυσικό. Θα ήθελα να έργα μου να κάνουν τον θεατή να δει κάτι που θεωρεί δεδομένο σε άλλο πλαίσιο.
Στο Συνάρτηση μίας ατελέσφορης προσμονής (2020)το σώμα παρουσιάζεται ως ένα ανάπτυγμα όπως ένας χάρτης του ανθρώπινου σώματος. Παραβάλλεται με την χωρική του διάταξη ενός ναού. «Όπως το σώμα είναι το φαινόμενο της ψυχής έτσι και ο ναός είναι το σώμα του ανθρώπου».
Τα έργα του Παπαδοπετράκη μοιάζουν συχνά σαν τα κομμάτια ενός νοητικού σταυρόλεξου από λέξεις και εικόνες. Στο ananagramsystem (2021) οι αναγραμματισμοί όπως θηλή/λήθη, πάνω/απών παίζουν με το νόημα των λέξεων και τις εικόνες. Ετερόδοξα μοτίβα (μία πεταλούδα και μία μπριζόλα) με εκκεντρικές αλλά υπαρκτές μορφολογικές συγγένειες, ή γραμματικά ασύνδετες λέξεις συνδέονται με ένα βαθύτερο νόημα η ανάδυση του οποίου απαιτεί παρατήρηση και φαντασία.
Στην σειρά ξυλογραφιών σκύλοςκύκλος- f (phi) bonesteak (2018) η εικόνα κουλουριασμένου σκύλου, η λέξη κύκλος που προκύπτει ως αναδιάταξη της λέξης σκύλος, οι λέξεις κύων και κίων (επίσης αναφορά στο ελικοειδές μοτίβο σχήμα των ιωνικών κιονόκρανων που και ταυτόχρονα στα ρουθούνια ενός σκύλου) και η εικόνα μίας μπριζόλας (ως ένα ωμό κομμάτι κρέατος, η τροφή του σκύλου αλλά και, σύμφωνα με τον καλλιτέχνη η παραπομπήστην χρυσή τομή του συστήματος Fibonacci – εξ ου και η λέξη phi ή Φ προς τιμή του Φειδία)συν-δημιουργούν ιδιόρρυθμεςγεφυρώσειςφόρμας και περιεχομένου ενίοτε με διακριτικά παιγνιώδη διάθεση. Έχει κανείς την αίσθηση ότι οι εικόνες αυτές διανοίγουν μία υπόγεια δομή του κόσμου σοφά σχεδιασμένη από την φαντασία και την ίδια την ζωή.
Το έργο του γεννά στον θεατή την επιθυμία να ξεκλειδώσει το αινιγματικό τους νόημά. Θίγει το αίσθημα της προσμονής, έννοια που τον απασχολεί ως αναπόσπαστο κομμάτι ενός διαρκούς γίγνεσθαι αλλά και της υπαρξιακής επιθυμία του ανθρώπου να προσεγγίσει μία εμπειρία ολότητας. Η κιβωτός που απεικονίζεται στην δουλειά του ως σώμα ή ναός εικονοποιεί αυτή την ολότητα.
Ωστόσο ο καλλιτέχνης παρουσιάζει -εν μέρει με μία λακανική απόχρωση –την επιθυμία αυτή ως ανεκπλήρωτη, παγιδευμένη σε έναν αέναο, επαναλαμβανόμενο κύκλο γύρω από τον εαυτό της από την γέννηση του ανθρώπου ως τον θάνατό του. Στέκεται σε αυτό το μετέωρο, επίμονο αίσθημα ανάμεσα στο ατελές και το πλήρες. «Το ημικυκλικό μοτίβο της σελήνης, ο σκύλος (ως ιερό ζώο/προστάτης) και ο κύκλος συνιστούν μία αλληγορία μίας ιδεατής ολοκλήρωσης. Αντίστροφα το τρίπτυχο άνθρωπος, ημισέληνος και η ελλειπτική τροχιά της, οι μεταβολές στην διατομή μίας μπανάνας κατά τους κύκλους ωρίμανσης της καθώς και ο ετήσιος αριθμός ημερών υποδηλώνουν τον χρόνο, την φθορά και την ατελέσφορη προσδοκία». Ο άνθρωπος είναι παγιδευμένος ανάμεσα στην συνείδηση της αιωνιότητας με την πραγματική εφήμερη ζωή και τις μάταιες απολαύσεις της. Εννοιολογικά πλούσια, η δουλειά του Ευριπίδη Παπαδοπετράκη αφαιρεί οτιδήποτε πεζό μπορεί να έχει ένα αντικείμενο ή μοτίβο για να του δώσει μία κρίσιμη θέση του στην σκακιέρα της δικής του «φιλοσοφικής διάθεσης» κοσμοθεωρία χτισμένης με την γλώσσα των μορφών και της εικαστικής σύνθεσης.
Ο Ευριπίδης Παπαδοπετράκης (γεν. 1988) σπούδασε χαρακτική, ζωγραφική καθώς και τέχνη του βιβλίου στην ΑΣΚΤ και είναι κάτοχος μεταπτυχιακού από την ιδια σχολή. Έχει υπάρξει συνιδρυτής καλλιτεχνικών ομάδων και χώρων. Έχει πραγματοποιήσει εργαστήρια και διαλέξεις αναφορικά με την Χαρακτική σε πολλούς δημόσιους και ιδιωτικούς οργανισμούς. Το 2023 εξέδωσε μαζί με την Βίκυ Τσίρου το βιβλίο BURR (Dolcepub) για την τέχνη της χαρακτικής. Δραστηριοποιείται στον χώρο της εκπαίδευσης ενώ παράλληλα είναι συνεργάτης στις εικαστικές παραγωγές του Δημήτρη Παπαιωάννου.
Έχει συμμετάσχει σε πολλές ομαδικές εκθέσεις ενίοτε ως επιμελητής, έχει παρουσιάσει την πρώτη του ατομική έκθεση Οργανικά Μνημεία (Κέντρο Αρχιτεκτονικής της Μεσογείου) ενώ η δεύτερη ατομική του θα γίνει στην a.antonopoulou.art το φθινόπωρο του 2025.
Φωτογραφίες
