Ο Παύλος Λιαρετίδης θέτει στο προσκήνιο τα καυτά ζητήματα της δημόσιας σφαίρας, δημιουργώντας αριστοτεχνικά έργα με ταυτότητα και ισχυρούς συμβολισμούς.
Παύλος Λιαρετίδης
Μιλώντας πολιτικά με τη γλώσσα της τέχνης
Κείμενο: Ζαφείρης Κωνσταντινίδης
Μιλάει πολιτικά χρησιμοποιώντας τη γλώσσα της τέχνης. Τα έργα του διαθέτουν μεν κοινωνικοπολιτική ταυτότητα, όμως η ερμηνεία τους παραμένει ανοιχτή στην υποκειμενικότητα του κάθε θεατή. Στην πραγματικότητα, το μόνο για το οποίο δεν υπάρχει καμία αμφιβολία είναι το ταλέντο του. O 25χρονος Παύλος Λιαρετίδης, γλύπτης με καταγωγή από την Θεσσαλονίκη και σπουδές στο ΑΠΘ, στο Τμήμα Γλυπτικής στη Σχολή Καλών Τεχνών, ολοκληρώνει στην παρούσα φάση τις μεταπτυχιακές σπουδές του στη Γλυπτική, στη Βαλτιμόρη των ΗΠΑ. Αν και νέος στην ηλικία, έχει ήδη παρουσιάσει τη δουλειά του μέσα από αρκετές ομαδικές εκθέσεις. Η πολιτική χροιά είναι φανερή στα έργα του, τα οποία φέρνουν στο προσκήνιο κομβικά γεγονότα της ελληνικής επικαιρότητας. Εξάλλου, αυτός ακριβώς είναι και ο ρόλος του πολιτισμού: Να μας κρατά σε έναν συνεχή προβληματισμό για τα πολιτικά και κοινωνικά δρώμενα μέσα από θαυμαστά έργα.
Ρωτώντας τον για το έναυσμα της ενασχόλησής του με τη γλυπτική, μας αποκάλυψε ότι είναι από εκείνες τις περιπτώσεις ανθρώπων στους οποίους η τέχνη λειτούργησε σαν ασυνείδητος μαγνήτης έλξης ήδη από την παιδική ηλικία. «Από μικρό παιδί με γοήτευε να δημιουργώ δικά μου αντικείμενα, δίνοντάς τους χαρακτήρα και μια ιστορία», αναφέρει σχετικά. Μεγαλώνοντας, ο Παύλος Λιαρετίδης ασχολήθηκε με το σχέδιο και το σκίτσο. Στη γλυπτική τον συνάρπασε η δυνατότητα να ασχοληθεί διεπιστημονικά με μια μορφή τέχνης, να εξετάσει τον χώρο, τον όγκο, τον φωτισμό, την ατμόσφαιρα, αξιολογώντας την καταλληλότητα κρίσιμων παραμέτρων. Τον γοήτευσαν επίσης οι απαντήσεις που έψαχνε σε ερωτήματα που έθετε συνεχώς στον εαυτό του, όπως: «Ποιος είναι ο κατάλληλος χώρος για να παρουσιαστεί ένα έργο;». «Ποια είναι η καλύτερη ώρα της ημέρας για να αναδειχθεί;». Απαντώντας σταδιακά σε αυτά τα ερωτήματα ήταν θέμα χρόνου να αντιληφθεί σε τι θέλει να αφιερώσει την ζωή του, και μια ματιά στα έργα του αρκεί για να διαπιστώσει κανείς πόσο σωστή ήταν η απόφασή του να αφιερωθεί στην τέχνη.
«Κάποιοι άνθρωποι γεννιούνται με το ταλέντο της παιδικής ηλικίας αλλά η τέχνη είναι συγχρόνως και μια γλώσσα που τη μαθαίνεις σταδιακά», εξηγεί. Όσο για το αν η τέχνη μπορεί να υποταγεί στους ανελαστικούς κανόνες των συμβατικών επαγγελμάτων, μας απαντά: «Κάποιοι προτιμούν να παράγουν έργα κατά παραγγελία μέσα από προκηρύξεις, ενώ άλλοι λειτουργούν πιο ανεξάρτητα, προσδιορίζοντας οι ίδιοι τα κριτήρια μέσα από τα οποία θα δημιουργήσουν». Ο Λιαρετίδης τοποθετεί προς το παρόν τον εαυτό του στη δεύτερη κατηγορία, χωρίς όμως να αποκλείει τη συμμετοχή του σε κάποια προκήρυξη που δεν συγκρούεται με την καλλιτεχνική του ταυτότητα.
Yπήρξε μια εποχή όπου ο καλλιτέχνης συνδεόταν απόλυτα με το μοτίβο και τα υλικά που χρησιμοποιούσε συχνά στα έργα του, τα οποία μαρτυρούσαν και την ταυτότητα του δημιουργού, ενώ πλέον οι νέοι καλλιτέχνες αποφεύγουν να προσκολληθούν σε ένα συγκεκριμένο υλικό ή αντικείμενο.
Έχοντας ζήσει στη Θεσσαλονίκη και στη Βαλτιμόρη επιβεβαιώνει πως οι επαγγελματικές συνθήκες στην Αμερική βοηθούν έναν καλλιτέχνη να προοδεύσει, απαλλάσσοντάς τον από την αγωνία του βιοπορισμού που αντιμετωπίζουν οι Έλληνες καλλιτέχνες. Τα έργα του μαρτυρούν τις πολιτικοκοινωνικές του αγωνίες, οι οποίες λειτουργούν και ως τα κύρια αντικείμενα της καλλιτεχνικής του έμπνευσης. Πριν τρεις μήνες, μάλιστα, επεδίωξε να συνδέσει την εγχώρια επικαιρότητα με εκείνη της Αμερικής, μέσα από μια οικουμενική ερμηνεία. Αφετηρία της έμπνευσής του ήταν τα απανθρακωμένα μικρά ζώα που φωτογραφήθηκαν μετά τις πυρκαγιές της Ρόδου, τα οποία παραλλήλισε με τα ελάφια που κείτονται συχνά θανατωμένα στους κεντρικούς δρόμους της Βαλτιμόρης.
O τίτλος που ο Παύλος Λιαρετίδης αποφάσισε να δώσει στο τρίπτυχο ανάγλυφο έργο του για την τραγωδία στα Τέμπη είναι 28/02/2023 και αποτέλεσε σημείο καμπής για την πορεία του. Ο ίδιος προσέδωσε στο έργο συμβολικά και εννοιολογικά στοιχεία, χωρίς όμως να μπει στον πειρασμό να κατευθύνει τους θεατές ως προς την ερμηνεία. Πιστεύει άλλωστε ότι η οπτική γωνία μέσα από την οποία ένας θεατής θα αναλύσει το έργο του καλλιτέχνη ίσως προσφέρει μια ενδιαφέρουσα ερμηνεία που ο ίδιος ο δημιουργός να μην είχε καν αναλογιστεί. Παρόλα αυτά, δεν έχει πρόβλημα να μας εξηγήσει το πρίσμα υπό το οποίο δημιούργησε τον πίνακα, παραθέτοντας ορισμένα στοιχεία. «Το μέταλλο που χρησιμοποιήθηκε συμβολίζει τον μεταλλικό σκελετό των τρένων. Ο γύψος τοποθετήθηκε γιατί υπάρχει η ορολογία ίασης του γύψου, όταν δηλαδή ο γύψος μετατρέπεται σε στερεά μάζα από την πρότερη υγρή μορφή. Αυτή την ίαση την είδα αλληγορικά, σαν την ίαση του ανθρώπου και του κόσμου, που μεταφράζεται ως θρήνος. Όπως ο γύψος θα γίνει στερεός από υγρός, έτσι και οι οι άνθρωποι θρηνήσουν και θα γιατρευτούν», δηλώνει σχετικά. Ο πίνακας θα εκτεθεί σε έναν χώρο πολιτισμού στη Βαλτιμόρη, με τίτλο Αυτός δεν είναι ο τάφος σου.
Ένα άλλο έργο που ξεχωρίζει, φανερώνοντας παράλληλα την ευαισθησία του για τα ζώα, είναι το χαρακτικό τύπωμα μεταξοτυπίας που δημιούργησε σε ένα μεγάλο ρολό χαρτί εκατό μέτρων, που απεικονίζει δύο αγριοκάτσικα που βρέθηκαν νεκρά μετά τις πυρκαγιές της Ρόδου. «Μεγαλώνοντας τόσο πολύ το τυπικό χαρτί των κρεοπωλείων, ο παραλληλισμός γίνεται σαφής: Η Ελλάδα είναι το μεγαλύτερο κρεοπωλείο, καθώς αφήνει απροστάτευτα τα ζώα της χωρίς να εξασφαλίζει στοιχειώδεις κανόνες ευζωίας». Σε συζήτηση για τις διαφορές στην τέχνη ανάμεσα στο παρελθόν και το σήμερα, αναφέρει πως υπήρξε μια εποχή όπου ο καλλιτέχνης συνδεόταν απόλυτα με το μοτίβο και τα υλικά που χρησιμοποιούσε συχνά στα έργα του, τα οποία μαρτυρούσαν και την ταυτότητα του δημιουργού, ενώ πλέον οι νέοι καλλιτέχνες αποφεύγουν να προσκολληθούν σε ένα
συγκεκριμένο υλικό ή αντικείμενο.
Ο Παύλος Λιαρετίδης θέτει στο προσκήνιο τα καυτά ζητήματα της δημόσιας σφαίρας, δημιουργώντας αριστοτεχνικά έργα με ταυτότητα και ισχυρούς συμβολισμούς. Ο ίδιος βλέπει την τέχνη του διεπιστημονικά, το γεγονός αυτό όμως δεν τον εμποδίζει να διατηρεί τον ρομαντισμό της καλλιτεχνικής ανεξαρτησίας, που επιτρέπει στην τέχνη να ανθίσει. Όπως είχε πει και ο Γάλλος ζωγράφος και γλύπτης Εντγκάρ Ντεγκά: «Η τέχνη δεν είναι αυτό που βλέπεις, αλλά αυτό που κάνεις τους άλλους να δουν».
Φωτογραφίες
|
