fbpx
Στις live visual performances που δίνει, ζωγραφίζει μπροστά σε κοινό, δημιουργώντας αφηρημένα τοπία που ζωντανεύουν μέσα από τη συνεχή κίνησή τους.

Μάρθα Γωγάκου

To σύμπαν πάντα βρίσκει τον τρόπο

Κείμενο: Δήμητρα Κεχαγιά
Μάρθα Γωγάκου

Μελετά σε βάθος την… τύχη και της αρέσει η έκπληξη που πηγάζει από την καταγραφή και παρατήρηση της τυχαιότητας. Την ίδια έκπληξη που νιώθει όποιος βλέπει τα βίντεο της audiovisual artist Μάρθας Γωγάκου, με τα χρώματα να σχηματίζουν τυχαία κόσμους μαγικούς, με κύριο χαρακτηριστικό την αέναη κίνηση.

Στις live visual performances που δίνει, ζωγραφίζει μπροστά σε κοινό, δημιουργώντας αφηρημένα τοπία που ζωντανεύουν μέσα από τη συνεχή κίνησή τους. «Είναι πάντα απαιτητικό να ερμηνεύω μπροστά σε ζωντανό κοινό και η μουσική -πιο αφηρημένη ως μέσο από αυτό που υποδηλώνει η φύση της- ταιριάζει πολύ με το έργο μου. Μου αρέσει να το αποκαλώ οπτικό διαλογισμό», σημειώνει. Η αγάπη της για τον μικρόκοσμο -και για ό,τι συμβαίνει σε μια τόσο μικρή κλίμακα- την οδήγησε να δημιουργήσει μια κατασκευή 7×7 εκατοστά. Πάνω σε αυτήν την κατασκευή τοποθετεί την ακουαρέλα της και καταγράφει τις κινήσεις των χρωμάτων που ρέουν στη ζωγραφική επιφάνεια. Πρόκειται για μια πρωτότυπη τεχνική που χρησιμοποιεί ως βάση για τη δημιουργία των πειραματικών της βίντεο. Όλα όσα διαδραματίζονται στα έργα της συμβαίνουν σε αυτή τη μικρή κλίμακα. Κι όμως, ακόμη και σε έναν τόσο μικρό καμβά, μπορούμε να δούμε ποτάμια, βουνά, πλανήτες, γεωγραφικούς χάρτες, ένα ολόκληρο σύμπαν σε αντιστοιχία και ομοιότητα με το πραγματικό.


«Όπως αναφέρει ο Ερμής ο Τρισμέγιστος, “όπως πάνω, έτσι και κάτω”. Η συνθήκη είναι ίδια, τα μοτίβα επαναλαμβάνονται τόσο στον μακρόκοσμο όσο και στον μικρόκοσμο. Πάντα με εντυπωσίαζε αυτή η σύλληψη και τα έργα μου επιβεβαιώνουν κατά κάποιο τρόπο αυτόν τον νόμο». Αυτή την εποχή δουλεύει σε μια live visual performance με τον φίλο της και μουσικό, Matthijs Vos, η οποία θα πραγματοποιηθεί τον Σεπτέμβριο του 2023 στο εξωτερικό, πιθανόν στο Λονδίνο ή στο Άμστερνταμ. Πρόσφατα επιμελήθηκε σκηνογραφικά την παράσταση Άτακτος Κόσμος, σε σκηνοθεσία Έλενας Μουδίρη Χασιώτου, που ανέβηκε τον Μάιο του 2023 στη Θεσσαλονίκη, ενώ στο κανάλι της στο YouTube (Martha Gogakou) μπορεί κάποιος να δει το τελευταίο έργο της από την τριλογία Κοσμογονία, η οποία περιλαμβάνει έργα εμπνευσμένα από τις απαρχές του σύμπαντός μας.


Τη γοητεύουν οι καθημερινοί άνθρωποι, οι τυχαίες συνομιλίες. «Οι άνθρωποι με τους οποίους διασταυρώνεται κανείς και οι συζητήσεις με αγνώστους έχουν μεγάλο αντίκτυπο πάνω μου. Εννοώ εκείνες τις στιγμές όπου νιώθεις ότι “θέλω οπωσδήποτε να μιλήσω σε αυτό το άτομο” και το κάνεις. Σχεδόν πάντα, όποτε συμβαίνει αυτό, ανακαλύπτεις ότι υπήρχε ένας καλός λόγος πίσω από την παρόρμησή σου». Εκτιμά ότι όλοι οι άνθρωποι που πέρασαν από τη ζωή της συνέβαλαν στη δημιουργία μιας διαφορετικής και πιο ολοκληρωμένης πτυχής του εαυτού της. «Όλοι έχουν συνεισφέρει με τον τρόπο τους. Αλλά η μεγαλύτερη βοήθεια έρχεται από μέσα μας. Όταν ακούς την αληθινή σου φωνή και δεν φοβάσαι να ακολουθήσεις το μονοπάτι που υποδεικνύει η καρδιά σου».

Δεν ήξερα πώς, πότε ή γιατί να ακολουθήσω τον έναν ή τον άλλο δρόμο. Κοιτώντας το δάσος πια και όχι το δέντρο, αυτό δεν έχει και τόση σημασία. Απλώς αφέθηκα και έδειξα εμπιστοσύνη: το σύμπαν πάντα βρίσκει τον τρόπο.

Μάρθα Γωγάκου

Πιστεύει ότι ένας καλλιτέχνης δεν πρέπει να έχει ως αυτοσκοπό να ακολουθήσει τις σύγχρονες τάσεις στην τέχνη, αλλά να προσπαθήσει να γίνει ο ίδιος μία δίοδος που θα οδηγεί στον πυρήνα τής έκφρασης και της επικοινωνίας. «Αυτό είναι κάτι που κανείς δεν μπορεί να μας διδάξει πώς να το κάνουμε, αλλά αν ψάξουμε μέσα μας, ίσως μπορέσουμε να βρούμε τον πυρήνα εκείνο, ο οποίος είναι ίδιος με τον πυρήνα του σύμπαντος». Αυτή η  εσωτερική αναζήτηση απαιτεί σκληρή δουλειά, απαιτεί όπως λέει η ίδια: «Να προσπαθήσεις και να ξαναπροσπαθήσεις. Να πέσεις και να σηκωθείς. Αλλιώς, πώς θα δηλώσεις την πρόθεσή σου στο σύμπαν; Και πώς θα αποδείξεις
στον εαυτό σου πόσο πραγματικά επιθυμείς το αποτέλεσμα;».

Για τη Μάρθα Γωγάκου, η έμπνευση είναι «εκείνη η μαγική στιγμή όπου είσαι ουσιαστικά παρών, όπου έχεις βγάλει τα γυαλιά και τις όποιες παρωπίδες, έχοντας τεντώσει τις κεραίες της ύπαρξης μόνο προς την πηγή. Τότε, λοιπόν, βρίσκεσαι σε συντονισμό με το σύμπαν: πιάνεις τον παλμό του, λαμβάνεις τα σήματα που εκπέμπει. Φαίνεται να διαρκεί μόνο μερικά λεπτά, στην πραγματικότητα όμως κρατά μια αιωνιότητα. Είμαστε πάντα συντονισμένοι εκεί, αλλά είναι πολλά τα γυαλιά, πολλά τα φίλτρα μας, με αποτέλεσμα να έχουμε ξεχάσει τον δρόμο».

Μια βασική πτυχή της δουλειάς της έγκειται στο να απαγκιστρωθεί από τον έλεγχο και τη συνειδητή σκέψη. Όπως σημειώνει, όταν ένας καλλιτέχνης βρίσκεται σε κατάσταση δημιουργίας είναι συνήθως πολύ δύσκολο να ξεφύγει από το καλλιτεχνικό του εγώ και να δεχτεί να απολέσει τον έλεγχο της δημιουργίας. «Ωστόσο, όταν το καταφέρνω, μια άλλη δύναμη, πολύ πέρα από τις δυνατότητές μου, παίρνει τον έλεγχο. Είναι μαγικό!», λέει και ανακαλεί τον Καντίνσκι, ο οποίος είχε πει ότι ένα αληθινό έργο τέχνης πρέπει να έχει τη δική του ζωή, τη δική του προσωπικότητα και, ως παιδί του δημιουργού του, να χαράξει μια ανεξάρτητη πορεία.

Η δική της πορεία εμπλουτίζεται διαρκώς με νέα δεδομένα, με νέες προκλήσεις. Από τη σκηνογραφία και την ενδυματολογία έως τη συγγραφή θεατρικών κειμένων και έργων για τον κινηματογράφο, μέχρι τις οπτικοακουστικές τέχνες στην ψηφιακή εποχή και την επίμονη μελέτη της τυχαιότητας, το δημιουργικό της κουβάρι συνεχίζει να ξετυλίγεται. «Και θα συνεχίσει. Και όσο ξετυλίγεται τόσο μορφοποιούμαι, εξελίσσομαι και αλλάζω κι εγώ. Αφήνομαι στη ροή όπως τα χρώματα στον καμβά και συνεχίζω να ακολουθώ το μονοπάτι μου».

Η στροφή στην τέχνη δεν ήταν επιλογή, όπως εξηγεί, αλλά ο τρόπος της να κατανοήσει τον κόσμο γύρω της, ο τρόπος της να υπάρχει. Από παιδί κιόλας, είχε αντιληφθεί πως αυτός ήταν ο δρόμος που έπρεπε να ακολουθήσει, μιας και ήταν πάντα ανήσυχη, περίεργη και τολμηρή. «Δεν ήξερα πώς, πότε ή γιατί να ακολουθήσω τον έναν ή τον άλλο δρόμο. Κοιτώντας το δάσος πια και όχι το δέντρο, αυτό δεν έχει και τόση σημασία. Απλώς αφέθηκα και έδειξα εμπιστοσύνη: το σύμπαν πάντα βρίσκει τον τρόπο». Ταυτόχρονα με τις δημιουργίες της ολοκληρώνει και το διδακτορικό της στο Τμήμα Τεχνών, Ήχου και Εικόνας του Ιονίου Πανεπιστημίου, με θέμα την τυχαιότητα στην τέχνη, στο οποίο οδηγήθηκε μέσα από την καλλιτεχνική της δραστηριότητα. «Το να πάψω να επιζητώ τον έλεγχο του έργου μου είναι μια συνειδητή επιλογή, μια δήλωση βασισμένη στην πεποίθησή μου ότι στην ουσία δεν υπάρχει τυχαιότητα, ότι όλα υπόκεινται σε οικουμενικούς νόμους. Όπως αναφέρει ο Eagle, αυτό που ονομάζουμε τυχαιότητα οφείλεται στην άγνοιά μας για τους νόμους που βρίσκονται από πίσω».

Πληροφορίες

https://marthagogakou.com/

Επικοινωνία

mathraa@gmail.com

Φωτογραφίες