Είτε πρόκειται για κολοσσιαίες φιγούρες της ελληνικής επιστήμης (Γεώργιος Ιωακείμογλου), είτε για καλλιτέχνες με κληρονομιά που θα μείνει αξεπέραστη, (Κ.Π. Καβάφης), ο Χρήστος Μπάρμπας βρίσκει πάντα τον τρόπο να ξεδιπλώσει τις ιστορίες των ανθρώπων που συγκροτούν την ανθρώπινη Ιστορία. Με αφήγηση στιλπνή και παλλόμενη, ο φακός του Χρήστου Μπάρμπα προκαλεί αβίαστη ενσυναίσθηση χωρίς ποτέ να εκμαιεύει το συναίσθημα. Στο υβριδικό 23ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης συναντούμε τον Κοζανίτη σκηνοθέτη στο Διεθνές Διαγωνιστικό Τμήμα, όπου συμμετέχει με την ταινία του Μέσα από το τζάμι, τρεις πράξεις.

To ντοκιμαντέρ του Χρήστου Μπάρμπα μας μεταφέρει στις αρχές του lockdown, όταν το προσωπικό ενός γηροκομείου στα βόρεια προάστια των Αθηνών αποφάσισε να παραμείνει μαζί με τους φιλοξενούμενους στον χώρο, σφραγίζοντας τη μονάδα ως προληπτικό μέτρο προστασίας απέναντι στην πανδημία. Για δύο ολόκληρους μήνες εργαζόμενοι και ηλικιωμένοι τρόφιμοι έγιναν ένα, παλεύοντας να διαχειριστούν τις ανυπολόγιστες ψυχικές επιπτώσεις που πυροδότησε μία –στην κυριολεξία– πρωτοφανής κατάσταση. Το συνεργείο του Χρήστου Μπάρμπα απέκτησε πρόσβαση στο αποκλεισμένο γηροκομείο για δύο βδομάδες, καταγράφοντας με σύνεση, διακριτικότητα και τρυφερότητα την καθημερινότητα των συγκεκριμένων ανθρώπων. Η ταινία του Χρήστου Μπάρμπα οδηγεί σχεδόν αναπόφευκτα σε μια σειρά από αμήχανες σκέψεις για τον σκληρό τρόπο με τον οποίο διαχειρίζονται όλες οι σύγχρονες κοινωνίες τον τρόμο του γήρατος και της φθοράς.

«Η λατρεία για τη νιότη είναι διαχρονικό φαινόμενο, κανείς δεν θέλει να αποχωριστεί το σφρίγος και τη λάμψη της. Η ιδέα του γήρατος μάς είναι απωθητική, γι’ αυτό και όταν τα εμφανιστούν τα πρώτα σημάδια, καταφεύγουμε σε απερίγραπτα πράγματα, γλιστρώντας σε ποτάμια από κρέμες, έτοιμοι να αποδεχτούμε κάθε μύθο για τη διατήρηση της νιότης μας. Τελικά, φτάνουμε να είμαστε μεγάλοι σε ηλικία, αλλά πέρα για πέρα ανεκπαίδευτοι και τρομοκρατημένοι απέναντι στο γήρας. Με αυτόν τον τρόπο, όσο είμαστε νεότεροι, ασυνείδητα απωθούμε τους γηραιότερους, τους “εξορίζουμε” γιατί ξυπνούν μια μελλοντική ανάμνηση από τον εαυτό μας, 20 και 30 χρόνια αργότερα», αναφέρει σχετικά ο Έλληνας ντοκιμαντερίστας.

Μια από τις μεγαλύτερες αρετές που εντοπίζει κανείς στην ταινία (αλλά και στη συνολική σκηνοθετική ματιά) του Χρήστου Μπάρμπα είναι η μετρημένη διαχείριση του πρωτογενούς υλικού, με τρόπο που ξεπερνά την τεκμηρίωση και αγγίζει τα επίπεδα μιας αφανέρωτης και ανείπωτης αλήθειας, που ξεπερνά τα γεγονότα, τις μαρτυρίες και τις εικόνες. Ο ίδιος μάς λέει σχετικά: «Ήθελα η αφήγηση να ισορροπήσει ανάμεσα στον λόγο του προσωπικού φροντίδας και τον λόγο των ηλικιωμένων. Προσπάθησα να μην είμαι παρεμβατικός σε ό,τι περιέγραφε την καθημερινότητα μέσα στη μονάδα. Στο μοντάζ, επιχείρησα να αποδώσω την κυρίαρχη αίσθηση που ένιωθα όσο ήμουν εκεί. Υπάρχει κάτι το σχεδόν τελετουργικό σε έναν οίκο ευγηρίας. Για τους περισσότερους ηλικιωμένους, αυτό θα είναι το τελευταίο τους σπίτι. Επηρεάζεσαι από την σκέψη αυτή, το μέρος σε καλεί να συμπεριφέρεσαι με σεβασμό και κάποια μορφή ευλάβειας».

Το ντοκιμαντέρ του Χρήστου Μπάρμπα έρχεται να επιβεβαιώσει την αίσθηση πως το ελληνικό ντοκιμαντέρ ανθεί και εξελίσσεται, αποτελώντας την αιχμή του δόρατος της σύγχρονης ελληνικής κινηματογραφικής παραγωγής. Ο ίδιος συμφωνεί με αυτή τη διαπίστωση; «Ανθεί το ντοκιμαντέρ σε όλο τον κόσμο. Η πανδημία δεν μπορούσε παρά να εντείνει τις ανησυχίες των δημιουργών. Ο κινηματογράφος της ζωής, που είναι το ντοκιμαντέρ, βρέθηκε να έχει μπροστά του σενάρια που ξεπερνούσαν κάθε φαντασία. Και η δημιουργία, από όπου και αν πηγάζει, πάντα θα είναι ο καλύτερος τρόπος για να αποδεχτούμε την ευθραυστότητα της ύπαρξης μας. Αν ο κλάδος μας απέδειξε ότι διαθέτει δημιουργικά αντανακλαστικά, οφείλουμε να βοηθήσουμε τους ανθρώπους που ευθύνονται γι’ αυτό. Όταν καταφέρνει να ανθίσει κάτι στην Ελλάδα, τουλάχιστον να φροντίσουμε να μην το ξεχνάμε απότιστο», κατέληξε σχετικά.