Για τον Θεσσαλονικιό συνθέτη και αρχιτέκτονα Μάνο Μυλωνάκη το 2020 άρχισε δυνατά, γεμάτο έμπνευση και πολλές υποσχέσεις, μέχρι που η έλευση του κορωνοϊού έφερε τα πάνω-κάτω, ανατρέποντας τα σχέδιά του. «Λόγω της πανδημίας αναγκάστηκα να ακυρώσω/αναβάλω εμφανίσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό», εξηγεί, απαριθμώντας μία εμφάνιση στην Αθήνα, δύο στη Θεσσαλονίκη, μία στη Μπρατισλάβα και μία στη Στοκχόλμη, ενώ εκτός συγκλονιστικού απροόπτου αναμένεται να αναβληθούν δύο ακόμη εμφανίσεις του, μία στο Βυζαντινό Λουτρό Θεσσαλονίκης, τον Ιούνιο, και μία στο Πότσνταμ, τον Ιούλιο. «Τον Μάρτιο κυκλοφόρησε σε CD η μουσική μου για τη θεατρική παράσταση Ο Γλάρος του Τσέχοφ, με κλειστά τα δισκοπωλεία και πολλές καθυστερήσεις όσον αφορά τη διανομή. Κι αυτά απλώς για ορεκτικό, καθώς δεν γνωρίζουμε τι άλλο μας ετοιμάζει ο κορωνοϊός για το μέλλον και πόσο θα κρατήσει όλη αυτή η θλιβερή ιστορία», συμπληρώνει χαρακτηριστικά.

Παρά την αρνητική συγκυρία, το διάστημα του lockdown αποδείχτηκε δημιουργικό για τον πολυπράγμονα κι αεικίνητο καλλιτέχνη, αφού με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Πιάνου, στις 28 Μαρτίου, συνέθεσε, βιντεοσκόπησε και κυκλοφόρησε το The Treeman, δουλεύοντας αποκλειστικά με ό,τι υπήρχε στο σαλόνι του: ένα πιάνο, δύο μικρόφωνα και δύο κινητά τηλέφωνα. «Ήταν μια ένεση ελπίδας την κατάλληλη στιγμή, κάτι σαν δώρο που προσέφερα στον εαυτό μου, αφενός για να τονώσω το ηθικό μου, αφετέρου για να μοιραστώ ένα ελπιδοφόρο μήνυμα. Όσο πρωτόγνωρη και βίαιη κι αν ήταν η αλλαγή στη ζωή μας, όσο κι αν κοντέψαμε να βγάλουμε ρίζες στα σπίτια μας, η κοινωνική μας φύση, η ανάγκη για επικοινωνία, για φίλους, για αγάπη, μας έχει κάνει πιο ανήσυχους, πιο εφευρετικούς και, όπως θέλω να πιστεύω, πιο ανοιχτόμυαλους, ώστε να παράγουμε και να προσλάβουμε νέες ιδέες, πολιτισμό, εικόνες. Έχω την αίσθηση ότι όταν επιστρέψουμε στην πολυσυζητημένη “κανονικότητα”, θα συμπεριφερόμαστε σαν παιδιά, σαν σφουγγάρια, έτοιμα να απορροφήσουν τα πάντα».

Τι άλλαξε, όμως, στη σχέση του με τον χώρο και τον χρόνο, δύο δομικά στοιχεία στην αρχιτεκτονική και στη μουσική, ο αναγκαστικός εγκλεισμός λόγω πανδημίας; «Αρχιτεκτονικά μιλώντας, μου έχει λείψει αφόρητα ο δημόσιος χώρος. Δεν το πίστευα ότι θα εκτιμούσα τόσο πολύ τις βόλτες στο πάρκο, στην παραλία, στις πλατείες, αλλά και την ομορφιά της πόλης όταν απουσιάζουν οι άνθρωποι. Τις πρώτες μέρες, της “σκληρής” καραντίνας, υπήρχαν στιγμές που η Θεσσαλονίκη έμοιαζε με σκηνικό κάποιας υπερπαραγωγής! Σε άλλο επίπεδο, διαπίστωσα το μέγεθος της σημασίας του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού σε ένα διαμέρισμα (όντας κι εγώ κλεισμένος σε ένα από αυτά), όταν οι ώρες που περνά κανείς εντός σπιτιού μπορεί να αυξηθούν δραματικά. Δεν έφτασα στο σημείο να μετράω ένα προς ένα τα πλακάκια του μπάνιου, παρατήρησα όμως πολλές λεπτομέρειες: είδα πολλά δοκάρια στο σπίτι μου να μην καταλήγουν σε κολώνες (!), έχω εντοπίσει το ακριβές πεντάλεπτο που ο ήλιος μπαίνει στο σαλόνι το πρωί, και μπορώ πλέον να περιηγούμαι άνετα στο σπίτι με σβηστά φώτα! Από τη σκοπιά της μουσικής, ο εγκλεισμός θα έλεγα ότι ενέτεινε μέσα μου την αίσθηση της ρευστότητας του χρόνου. Οι μέρες διαδέχονται η μία την άλλη και αυτή η λούπα παίζει ακατάπαυστα. Αντανακλαστικά, έχω την ανάγκη να οργανώσω τον χρόνο μου παίζοντας μουσική, προς το παρόν όμως το αποτέλεσμα κινείται περισσότερο σε ambient μονοπάτια…».

Ο Μάνος Μυλωνάκης παρατηρεί με ενδιαφέρον τη νέα διάσταση που παίρνει η ψηφιακή επικοινωνία του κοινού με τα έργα των καλλιτεχνών, μια αλλαγή που συντελείται ήδη εδώ και χρόνια, αλλά εντάθηκε λόγω πανδημίας. «Πλέον, η αυτοδιάθεση και οι νέες τεχνολογίες δεν αποτελούν απλώς επικοινωνιακά εργαλεία και μέσα προώθησης. Η επικοινωνία είναι πια τόσο άμεση που το ίδιο το καλλιτεχνικό προϊόν διαμορφώνεται από τη σχέση αυτή. Το κοινό συμμετέχει στη διαδικασία παραγωγής και εκτέλεσης της μουσικής, παρακολουθεί την προσωπική ζωή του καλλιτέχνη, τις επιρροές, το brainstorming, τη δουλειά στο στούντιο, ακόμη και τις πρώτες νότες στο πεντάγραμμο, μέσα από tweets και Instagram stories, οπότε ουσιαστικά το μοίρασμα ξεκινάει ταυτόχρονα με τη δημιουργική διαδικασία. Έχουμε feedback σε πραγματικό χρόνο και άμεση επίδραση, είναι όμως προσωπικό θέμα του καθενός το πώς θα διαχειριστεί αυτή τη νέα συνθήκη. Από τη μία, δρα ενθαρρυντικά, ως μια επιπλέον πηγή έμπνευσης και αναγκαίου αυθορμητισμού, που μας ωθεί να προχωρήσουμε μπροστά. Από την άλλη, παρακάμπτει το προσωπικό φίλτρο, την ευκαιρία για εμβάθυνση και έρευνα, ενισχύοντας τελικά τον κίνδυνο να παράγεται περισσότερη τέχνη από όση προλαβαίνουμε να καταναλώσουμε».

Παραστάσεις, εκθέσεις, συναυλίες, περιοδείες ακυρώθηκαν το πρώτο εξάμηνο του 2020 κι ένας τεράστιος αριθμός καλλιτεχνών ανά τον κόσμο βρέθηκε χωρίς δουλειά λόγω του περιορισμού των μετακινήσεων. «Ένας τέτοιος μαζικός περιορισμός προκάλεσε τρομερό πλήγμα στην παγκόσμια καλλιτεχνική κοινότητα, η οποία ήταν συνηθισμένη να λειτουργεί εντελώς διαφορετικά. Σαν να μας μετέφεραν με χρονοκάψουλα στον Μεσαίωνα», παρατηρεί ο Μάνος Μυλωνάκης. «Πέρα από το οικονομικό, και το ψυχικό κόστος που μπορεί να έχει όλο αυτό είναι ανυπολόγιστο, ειδικά για τον ευαίσθητο ψυχισμό ενός καλλιτέχνη, ιδίως σε χώρες όπως η Ελλάδα… Αυτό που πραγματικά εύχομαι είναι να μην διοχετευτεί όλη αυτή η πίεση σε εσωστρέφεια. Αντιθέτως, ελπίζω να σταθούμε δυνατοί, να φανούμε προσαρμοστικοί και να αντιμετωπίσουμε αυτή την εμπειρία ως πολύτιμο εργαλείο παρά ως κακή ανάμνηση».

Ποιος είναι ο Μάνος Μυλωνάκης
Ο Μάνος Μυλωνάκης είναι συνθέτης και αρχιτέκτονας. Γεννήθηκε, ζει και εργάζεται στη Θεσσαλονίκη, όπου σπούδασε πιάνο και μουσική θεωρία. Η ενασχόλησή του με τη σύνθεση, την ενορχήστρωση και τη μουσική παραγωγή ξεκίνησε το 2006, όταν και ίδρυσε, μαζί με τον Γιώργο Παπαδόπουλο, το σχήμα των Your Hand in Mine, το πρότζεκτ που ουσιαστικά τον εισήγαγε στη μουσική σύνθεση για εικόνα.

Ως μέλος των Your Hand in Mine, είχε την ευκαιρία να ασχοληθεί πιο επισταμένα με τη σύνθεση, τη μουσική τεχνολογία, τις μουσικές του δρόμου, αλλά και να χτίσει μια μεγάλη συλλογή από μουσικά όργανα: ηλεκτρικό πιάνο, ακορντεόν, ηλεκτρικό μπάσο, κιθάρες, κρουστά, Persephone συνθεσάιζερ, βιολινόφωνο, γιουκαλίλι, μεταλλόφωνο, μελόντικα, παιδικό πιάνο, μουσικά κουτιά… Το καλοκαίρι του 2014, και μετά τη διάλυση των YHIM, ο Μάνος Μυλωνάκης ταξιδεύει στο Ρέικιαβικ, όπου με ντόπιους μουσικούς ηχογραφεί το πρώτο του προσωπικό EP (για πιάνο και κουαρτέτο εγχόρδων) με τίτλο Sólfar.

Λίγο αργότερα, ξεκινά να γράφει πρωτότυπη μουσική για θεατρικές παραστάσεις του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδας, καθώς και για ανεξάρτητες παραγωγές, ντοκιμαντέρ, online videos και τηλεοπτικά σποτ, ενώ εξακολουθεί επιλεκτικά να δίνει συναυλίες. Τα τελευταία χρόνια, κυκλοφορεί κάποια από τα θεατρικά του soundtrack σε CD και ψηφιακή μορφή (Festen, Moderna Records, 2017 / The Seagull, Piano & Coffee Records, 2020). Είναι επίσης ιδρυτής του αρχιτεκτονικού γραφείου «ΤΜ αρχιτέκτονες», με έδρα τη Θεσσαλονίκη.