Ο άνεμος, απρόβλεπτος όπως είναι, οδηγεί εδώ και χρόνια την Τάνια Τσιρίδου σε απρόβλεπτα μονοπάτια. Καταπιάνεται μαζί του, βασισμένη στο γεγονός ότι εκείνος δεν… πιάνεται κι αυτό αποτέλεσε την ουσία της έρευνας της και του έργου της: «Η απρόβλεπτη, χαοτική και αόρατη διάσταση του είναι το μυστήριο, το σημείο εκκίνησης. Η λέξη απρόβλεπτος είναι σημαντική. Ο άνεμος είναι η πεμπτουσία του απρόβλεπτου. Έρχεται και φεύγει, σαν ένα πνεύμα, άλλοτε οργισμένο, με λύσσα φέρνει τα πάνω κάτω και άλλοτε σα χάδι ξυπνάει μία νοσταλγία. Σου έρχεται πάντα από εκεί που δεν τον περιμένεις». Η έρευνα έδειξε ότι σχεδόν σε όλους τους αρχαίους πολιτισμούς, σε όλες τις φυλές και σε διαφορετικά σημεία του κόσμου, υπάρχουν θεότητες, μυθολογίες, ναοί και πνεύματα αφιερωμένα στον άνεμο. Από την άλλη, η επιστήμη περιγράφει με σχετική σαφήνεια τον άνεμο, αφήνει όμως σημαντικά κενά. «Ακριβώς σε αυτή την ταπείνωση αναφέρομαι, την ταπείνωση που βιώνω γιατί δεν μπορώ να τον κατανοήσω εντελώς και να τον κρατήσω».

Η πρόταση που λέει συχνά στον εαυτό της είναι: «Πω πω, έχω πολλά να μάθω ακόμη»! Από το πρώτο της πτυχίο στην Κοινωνιολογία έμαθε ότι οι κανόνες που διέπουν τη δυναμική της μεταξύ μας συνύπαρξης είναι πολλές φορές συμβάσεις ώστε να επιβιώσει το σύνολο. Δεν είναι θεόσταλτοι και αμετάκλητοι, είναι τεχνητοί, αλλάζουν συχνά ανάλογα τη γεωγραφική τοποθεσία ή την εποχή. Τι είναι σωστό ή λάθος, ανεκτό ή παρεμβατικό, για παράδειγμα. «Η κοινωνιολογία με βοήθησε στο να κατανοήσω ότι αυτά αποτελούν μία κατασκευή, το πως αντιλαμβανόμαστε την κοινωνική πραγματικότητα δηλαδή. Αυτή η διαπίστωση ευθύνεται για μια ανοιχτωσιά και μία δεκτικότητα που επηρεάζει το πώς βλέπω τη ζωή και βέβαια την τέχνη, την “αυθεντία” ή την επιτυχία. Το ζήτημα για εμένα είναι να κινούμαι εντός της κοινωνικής πραγματικότητας όσο γίνεται ελεύθερη, διατηρώντας αυτόνομη την κρίση μου και την ακεραιότητα μου, η οποία πρέπει βέβαια να ωριμάζει με τα χρόνια, να γίνεται οξυδερκής».

Την εποχή που σπούδαζε, ασχολήθηκε πολύ με τη φωτογραφία και το ψηφιακό βίντεο επηρεασμένη κυρίως από φίλους της στο εξωτερικό, κάποιοι από αυτούς καλλιτέχνες ή μετανάστες. «Πάντα είχα φίλους από διαφορετικά μέρη και με διαφορετικό υπόβαθρο. Πολλοί από αυτούς δεν κατείχαν θέσεις ή χρήματα και σε μερικές περιπτώσεις ήταν και παράνομοι μετανάστες, δηλαδή κατατρεγμένοι και ξεχασμένοι. Αυτοί ήταν η πηγή έμπνευσης».

Οι μετακινήσεις είναι και για την ίδια σημαντικό μέρος στη ζωή της. Γεννήθηκε στη Γερμανία, μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη, επέστρεψε στη Γερμανία για σπουδές, και ταξίδεψε πάρα πολύ. «Τα σύνορα και τα όρια υπάρχουν για να τα ξεπερνάμε», σημειώνει, χρησιμοποιώντας τη λαϊκή ρήση «όποιος φοβάται πέφτει και κοιμάται». Θαυμάζει ωστόσο περισσότερο ανθρώπους, οι οποίοι παρόλο που μπορεί να μην έχουν ταξιδέψει καθόλου, είναι ελεύθερα πνεύματα. Αντιθέτως, δεν καταλαβαίνει εκείνους, που ενώ άνοιξαν τους γεωγραφικούς τους ορίζοντες με ταξίδια, δεν έχουν κατανοήσει τίποτα. «Χρειάζεται ιδιαίτερο… ταλέντο να έχεις ζήσει και δει πολλά και παρόλα αυτά να εξακολουθείς να ζεις μέσα στο φόβο και την προκατάληψη».

Τα τελευταία χρόνια τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα και πειραματισμοί έχουν στραφεί κυρίως στη σχέση τέχνης – τεχνολογίας – επιστήμης και των νέων μέσων με την τέχνη. Στα έργα της (όπως στην εγκατάσταση Απρόβλεπτες Ανεμοπορείες, 2018, μια κινητική εγκατάσταση βασισμένη σε ζωντανή ροή δεδομένων, με την οποία συμμετείχε στην 7η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης, Οκτώβριος 2019 – Φεβρουάριος 2020) ενσωματώνει τη δυναμική της φύσης με την τεχνολογία, ενώ το διαδίκτυο αποτελεί μία δομή κυριαρχίας και ελέγχου των δυνάμεων της φύσης αλλά και εργαλείο επέκτασης των ανθρωπίνων αισθητήριων οργάνων. «Το στοίχημα είναι να στρέψουμε το διαδίκτυο προς τις ουσιαστικές, πραγματικές μας πνευματικές και ψυχολογικές ανάγκες, να το κάνουμε εργαλείο εξύψωσης, να γίνει ένα ατελείωτο παιχνίδι ανταλλαγής ουσιαστικής πληροφορίας. Βέβαια υπάρχουν τα θέματα της εμπορευματοποίησης, της κυριαρχίας και εξουσίας, της εγκληματικότητας, της δημοκρατίας ή όχι. Είναι μία δυναμική, μία κατάσταση που ίσως αισθανόμαστε να μας ξεπερνάει. Αλλά το διαδίκτυο είμαστε και εμείς οπότε και εμείς ευθυνόμαστε για την όποια κατάσταση του».

Διδάσκει στο Τμήμα Τεχνών Ήχου και Εικόνας Ιονίου Πανεπιστημίου, θέση από την οποία βιώνει από κοντά την παρανόηση που υπάρχει στην κοινωνία και την εκπαίδευση όσον αφορά την τέχνη. «Η τέχνη εξακολουθεί να θεωρείται από την πολιτεία ασήμαντη σε σχέση με άλλα πεδία και αντιμετωπίζεται ως παιχνίδι ή πολυτέλεια. Αντίστοιχος είναι και χρόνος, οι πόροι και οι υποδομές που υπάρχουν και δίνονται. Όσο υπάρχει αυτή η παρανόηση, μια τεράστια και τραγική αποτυχία των κοινωνιών μας θα έλεγα, η θέση της τέχνης θα εξακολουθεί να είναι περιορισμένη στο ελληνικό σχολείο. Αντίστοιχα πολλοί φοιτητές δε διακατέχονται από το πάθος που θα επιθυμούσα γιατί είναι θύματα αυτής της κατάστασης. Βέβαια υπάρχουν και διαμαντάκια ανάμεσα τους», σημειώνει και εκφράζει την αγωνία της να καταφέρει να μεταφέρει στους φοιτητές της το δικό της ενθουσιασμό για συγκεκριμένες τεχνολογίες στην τέχνη.

Αυτή την εποχή συνεργάζεται με την εικαστικό Μαριάννα Στραπατσάκη για την υλοποίηση μιας διαδραστικής, οπτικοακουστικής εγκατάστασης, ελπίζοντας ότι θα παρουσιαστεί το Σεπτέμβριο του 2021 σε μία έκθεση, στην Αθήνα, με επιμελητή τον Κώστα Πράπογλου.

Who is Who
Η Τάνια Τσιρίδου έλαβε το 2001 το πτυχίο της από το Τμήμα Κοινωνιολογίας στην Κολωνία της Γερμανίας και το 2006 το μεταπτυχιακό της δίπλωμα στις ψηφιακές τέχνες από την Σχολή Καλών Τεχνών (Αθήνα). Το 2019 έλαβε το διδακτορικό της δίπλωμα από το Τμήμα Ήχου & Εικαστικών Τεχνών (Ιόνιο Πανεπιστήμιο).
Η έρευνά της επικεντρώθηκε στο πώς οι ψηφιακές τεχνολογίες επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο η τέχνη διερευνά και αντιπροσωπεύει τις μη οπτικές, απρόβλεπτες και θαυμάσιες διαδικασίες της φύσης. Έχει συμμετάσχει σε παραγωγές πολυμέσων, σε ομαδικές εκθέσεις τέχνης στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Πρόσφατα, τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα περιλαμβάνουν την τέχνη στην (μετά) εποχή του Διαδικτύου, το σχεδιασμό αλληλεπίδρασης και τη χρήση δεδομένων στο πλαίσιο της ανάπτυξης έργων τέχνης. Από το 2008 εργάζεται ως διδακτικό προσωπικό στο Τμήμα Ήχου & Εικαστικών Τεχνών του Ιονίου Πανεπιστημίου.