Με αγγέλους και παγίδες επέλεξε η εικαστικός Ράνια Εμμανουηλίδου να πάρει  μέρος στην έκθεση «Vanitas. Ιστορίες από το επέκεινα», σε επιμέλεια του Γιάννη Μπόλη, που φιλοξενείται στο MOMus-Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης-Συλλογές Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης και Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης.

Στο υπαρξιακό ζήτημα που θέτει η έκθεση, πενήντα έξι σύγχρονοι εικαστικοί δίνουν η καθεμία και ο καθένας το δικό τους νόημα σε σχέση με τη ματαιοδοξία του ανθρώπου και το αναπόφευκτο του θανάτου. «Η θεματική που μας δόθηκε, η ματαιοδοξία, σε συνδυασμό με τον θάνατο και τις αναπαραστάσεις του, είναι πολυδιάστατη και πολύ δύσκολο να οριοθετηθεί στο σύνολό της, δεδομένου ότι πέρα από την πολυπλοκότητα του θέματος, έχουν ήδη υπάρξει συνταρακτικά έργα τέχνης που πραγματεύονται τα αντίστοιχα ζητήματα», αναφέρει χαρακτηριστικά.

Μολονότι η θεματική τής είναι αρκετά οικεία, καθώς αρκετά από τα υπάρχοντα έργα της κινούνται σε αυτό το πεδίο, εκείνη επέλεξε να συμμετάσχει στην έκθεση με δύο νέες δημιουργίες. Ένα ζωγραφικό έργο με τίτλο Angel, Angel, Down We Go Together και ένα γλυπτικό έργο με τίτλο The Trap.

Η Ράνια Εμμανουηλίδου αποφάσισε να χρησιμοποιήσει τους συμβολισμούς, αλλά να απομακρυνθεί από τη βαρύτητα των πρώιμων απεικονίσεων της vanitas, τη μελαγχολία, την τίντα και το σκοτάδι των συνθέσεων, τη μοναξιά και τον μονόδρομο της βεβαιότητας του θανάτου, με σκοπό να τονίσει την πλευρά της συνύπαρξης και τον θρίαμβο της ζωής, «έστω και με τον διαστρεβλωμένο τρόπο που την αντιλαμβανόμαστε σήμερα», όπως λέει.

Το ζωγραφικό της έργο βασίζεται στο ομώνυμο τραγούδι του Μόρισεϊ, το οποίο λέγεται ότι γράφτηκε για την ηθοποιό Τζένιφερ Τζόουνς, καθώς ο τίτλος του αναφέρεται στην πρώτη ταινία στην οποία πρωταγωνίστησε μετά την απόπειρα αυτοκτονίας που έκανε. Οι στίχοι του τραγουδιού εκλιπαρούν έναν ερωτοχτυπημένο «άγγελο» να μην αυτοκτονήσει, αλλά να επιλέξει τη ζωή, παρά το γεγονός ότι γίνεται αντικείμενο εκμετάλλευσης και κακοποίησης από τους ανθρώπους γύρω του.

Στο έργο της, η Ράνια Εμμανουηλίδου χρησιμοποιεί τα διαχρονικά σύμβολα ενταγμένα στη σύγχρονη εποχή, με παραπομπές στον χώρο της μόδας και της διαφήμισης. Ο άγγελος του θανάτου μεταμορφώνεται σε προκλητική γυναίκα, το κράνος του ιππότη γίνεται κράνος μηχανής, τα νεκρά ζώα αντικαθίστανται από ένα ζωντανό φίδι, τα νεκρά λουλούδια είναι πλαστικά και πάνω στο κρανίο θριαμβεύει το φως, το οποίο είναι διάχυτο στο έργο. Με έντονα και φωτεινά χρώματα δημιουργεί μια θελκτική ατμόσφαιρα, «κοροϊδεύοντας τον θάνατο, εθελοτυφλώντας ως προς τις απειλητικές γωνίες του κόσμου και υπογραμμίζοντας τη ματαιότητα του σύγχρονου πολιτισμού και της κατανάλωσης των συμβολών», όπως εξηγεί.

Στο δεύτερο έργο της, The Trap, πραγματεύεται περισσότερο τη δυναμική της δυαδικότητας και κατ’ επέκταση της συλλογικότητας, του έρωτα και των σχέσεων με τη μνήμη, καθώς και το ερώτημα αν και πώς όλα αυτά μπορούν να υπερβούν τον θάνατο. Στο γλυπτικό αυτό έργο παίζει με τις λέξεις, θέλοντας να υπογραμμίσει ότι το αντίθετο της λήθης, που εγγράφεται στο κρανίο με τη μορφή ενός τατουάζ, δεν είναι ακριβώς η μνήμη, αλλά η αλήθεια τού memento mori.

Στο The Trap, μέσα από ανάλογες αναφορές, σχολιάζει τα σύμβολα της περιθωριακής υποκουλτούρας που αναδεικνύονται σε κυρίαρχη κουλτούρα της εποχής, ευτελίζοντας τη δυναμική και το νόημά τους. «Καθυστερούμε και αποστρεφόμαστε τον θάνατο με μπότοξ, βιβλία αυτοβελτίωσης και ατελείωτη κατανάλωση, στην ουσία καταστρέφοντας τον πλανήτη και συμμετέχοντας στην επιτάχυνση του θανάτου. Καταναλώνουμε πολέμους και γενοκτονίες ξορκίζοντας τα πάντα με emoji», σχολιάζει σχετικά.

Σε μια ενδιαφέρουσα συγκυρία, σε παρόμοια θεματική θα κινείται και η
επόμενη δουλειά της, καθώς η πολυεπίπεδη εικαστικός σχεδιάζει τα σκηνικά και τα κοστούμια για το έργο Προσδοκώ του Γιώργου Βέλτσου, σε σκηνοθεσία  της Σοφίας Καρακάντζα, μια αλληγορική διαδρομή προς την τελευταία κατοικία, η οποία επικεντρώνεται στις έννοιες της μνήμης, του θανάτου και της αθανασίας. Η παράσταση αναμένεται να ανέβει στα τέλη του 2024 στο ΚΘΒΕ.