Τα απλά πράγματα λειτουργούν ως πρώτη ύλη για τα σύνθετα νοήματα που παράγει με την τέχνη της.
Χριστίνα Μόραλη
Πήλινες γέφυρες
Κείμενο: Ζαφείρης Κωνσταντινίδης
Τι κοινό έχει η ζωή με τον πηλό; «Παίρνεις χώμα εύπλαστο και του δίνεις ζωή. Είναι κάτι μαγικό». Αυτή η φράση της κεραμίστριας Χριστίνας Μόραλη μας μεταφέρει «στον κόσμο της δημιουργίας εκ του μηδενός» στον οποίο έχει αφιερώσει όλη τη ζωή της, κερδίζοντας πολλές και σημαντικές διακρίσεις.
H Χριστίνα Μόραλη έχει σπουδάσει Εσωτερική Διακόσμηση στη Σχολή Δοξιάδη στην Αθήνα, και στη συνέχεια Κεραμική στο Hammersmith College of Art (νυν Chelsea) στο Λονδίνο. Από το 1975 διατηρεί εργαστήριο κεραμικής στην Αθήνα. Έχοντας σπουδάσει τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, μας μιλά για δύο διαφορετικούς κόσμους στον χώρο της κεραμικής. Ήδη από το 1973, στη διάρκεια των σπουδών της στο Λονδίνο, είχε αναρωτηθεί γιατί δεν διαθέτει η Ελλάδα σχολή κεραμικής δεδομένου ότι στη χώρα μας το συγκεκριμένο είδος τέχνης υφίσταται ήδη από τη Νεολιθική Εποχή.
Οι μνήμες του παρελθόντος κρατούν μέχρι σήμερα την κεραμική ζωντανή, και θαυμαστά έργα συνεχίζουν να παράγονται στην Ελλάδα. «Είναι τελικά στο DNA μας ο πηλός», καταλήγει η Χριστίνα Μόραλη. Οι κεραμίστες του 1960 και 1970 πυροδότησαν τη σπίθα μιας καλλιτεχνικής παράδοσης που παραμένει ενεργή στη χώρα μας. Δυστυχώς, οι εδραιωμένες προκαταλήψεις εκείνης της εποχής εμπόδιζαν την αναγνώριση της κεραμικής ως πραγματικής τέχνης, όπως συμβαίνει σήμερα. «Στο άκουσμα της λέξης κεραμικής, όλοι θεωρούσαν ότι ασχολείσαι με γλάστρες», μας αναφέρει σχετικά.
Η Χριστίνα Μόραλη εντοπίζει στην Ελλάδα μεγάλο έλλειμμα στην εκπαίδευση της κεραμικής. Ενώ καλλιτεχνικά η κεραμική «συνεχίζει να παράγει αξία», ακαδημαϊκά δεν καλλιεργείται ώστε να αποκτήσουν οι νέοι καλλιτέχνες γνώσεις κι ένα υποστηρικτικό περιβάλλον που θα αποτελέσει αφετηρία εκκίνησης. Κάπως έτσι, της δημιουργήθηκε η ανάγκη να μεταλαμπαδεύσει στις νεότερες γενιές τις γνώσεις που αποκόμισε από δεκαετίες εμπειρίας, μέσα από την ίδρυση του εργαστηρίου της. Η ιδέα να μεταμορφώσει ανθρώπους χωρίς καλλιτεχνικό υπόβαθρο σε ικανούς κεραμιστές την ιντρίγκαρε σε μεγάλο βαθμό.
Οι μνήμες του παρελθόντος κρατούν μέχρι σήμερα την κεραμική ζωντανή, και θαυμαστά έργα συνεχίζουν να παράγονται στην Ελλάδα. Είναι τελικά στο DNA μας ο πηλός.
Μεταξύ των τριών κατηγοριών της κεραμικής, δηλαδή τη βιομηχανία-βιοτεχνία, την παραδοσιακή και τη σύγχρονη-καλλιτεχνική, η ίδια αυτοπροδιορίζεται ως σύγχρονη κεραμίστρια. Δηλώνει ερωτευμένη με τα παραδοσιακά εργαστήρια κεραμικής, τα οποία ανακάλυψε τυχαία στη διάρκεια των σπουδών της. «Οι ιδιαίτερες μυρωδιές (το ψήσιμο), τα γήινα χρώματα και ο τροχός με γοητεύουν όσο και τότε», εξομολογείται. Κόκκινος πηλός υψηλής θερμοκρασίας και πορσελάνη αποτελούν τους «πιο πιστούς φίλους της στο καθημερινό ταξίδι της δημιουργίας».
Παρεμπιπτόντως, η ίδια η καθημερινότητα είναι η κυριότερη πηγή έμπνευσης για την ίδια. Παρατηρεί τα απλά πράγματα, τα οποία λειτουργούν ως πρώτη ύλη για τα σύνθετα νοήματα που παράγει με την τέχνη της, ενώ το έργο της φημίζεται για την ευρύτητα των θεματικών που θίγει. Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά και διακεκριμένα έργα της είναι η σειρά pop art, με δημιουργίες όπως όπως το Βάζο Milko και τα Petit Beurre Sous Vert, αλλά και οι εγκαταστάσεις όπου χρησιμοποιεί παπούτσια και μαξιλάρια, ενώ πολλά ακόμη έργα της όπως τα Αρκάδι, Nivea, Ασπιρίνη κ.ά. απέκτησαν σταδιακά εμβληματικό χαρακτήρα και αγαπήθηκαν από το κοινό. Για την pop art σειρά μάς εξηγεί πως: «Ήταν μια περίοδος με χιούμορ και δημιουργικότητα. Δεν ντρέπομαι να πω πως ήμουν από τους πρώτους που ασχολήθηκαν με το design στη χώρα μας».
Mε την τέχνη βέβαια δεν συναντήθηκε τυχαία, καθώς το καλλιτεχνικό DNA κυλάει στις φλέβες της εδώ και δεκαετίες. «Είχα έναν παππού που σχεδίαζε ιστορίες σαν καρτούν, οι οποίες συντρόφευαν την καθημερινότητα και τα παιχνίδια μου. Επίσης, αδερφός του πατέρα μου είναι ένας από τους σπουδαιότερους ζωγράφους της νεότερης ελληνικής ζωγραφικής, ο Γιάννης Μόραλης». Η Χριστίνα Μόραλη χτίζει καλλιτεχνικές γέφυρες μεταξύ οράματος και επαγγελματισμού. Η πορεία της, όμως, και η καλλιτεχνική της αντίληψη μετουσιώνουν όλα αυτά που πρεσβεύουν η κεραμική και η τέχνη γενικότερα.
Φωτογραφίες
