Ο Πρόδρομος Τσινικόρης ελκύεται από ιστορίες που δεν ανήκουν στο κυρίαρχο αφήγημα, ενώ στη σκηνή ανεβαίνουν πραγματικοί ήρωες με την αληθινή τους όψη.
Πρόδρομος Τσινικόρης
Αναζητώντας αλληγορικούς συμβολισμούς
Κείμενο: Δήμητρα Κεχαγιά
O σκηνοθέτης, δραματουργός και ηθοποιός Πρόδρομος Τσινικόρης ασχολείται αποκλειστικά με δύο θέματα τον τελευταίο ενάμιση χρόνο: τους Ρομά και τους Εβραίους της Θεσσαλονίκης. Το αποτέλεσμα της πολύμηνης έρευνας που διεξήγαγε αποτυπώθηκε στις παραστάσεις Romaland και 96%, αντίστοιχα. Η πρώτη έχει ανέβει στη Στέγη, στην Αθήνα, καθώς και στο Άμστερνταμ και στο Βερολίνο, ενώ μέσα στο 2024 θα ταξιδέψει και σε άλλες χώρες με Ρομά κοινότητες. Η δεύτερη έκανε πρεμιέρα στη Μονή Λαζαριστών, στη Θεσσαλονίκη, και το καλοκαίρι θα ανέβει στη Μαδρίτη.
Με τον επί χρόνια συνεργάτη του, Ανέστη Αζά, κάνουν θέατρο-ντοκιμαντέρ μέσα από το οποίο μιλούν για την Ελλάδα και τα παθογενή στοιχεία της. «Κάνουμε παραστάσεις για τη χώρα που ζούμε μέσα από το πρίσμα των ανθρώπων που τη βλέπουν από μια διαφορετική οπτική, που για τον έναν ή τον άλλο λόγο βρίσκονται στο περιθώριο». Ο Πρόδρομος Τσινικόρης ελκύεται από ιστορίες που δεν ανήκουν στο κυρίαρχο αφήγημα, ενώ στη σκηνή ανεβαίνουν πραγματικοί ήρωες με την αληθινή τους όψη. «Δεν με ενδιαφέρει να υποδυθεί ένας ηθοποιός κάποιον που επέστρεψε πχ από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης». Στο 96%, στη σκηνή ανεβαίνει η Αλεξάνδρα Χατζοπούλου-Σαΐας, μια νεαρή Εβραία, της οποίας οι παππούδες επέζησαν από το Άουσβιτς. Στο Romaland, οι πρωταγωνιστές προέρχονται από διαφορετικές φυλές των Ρομά, από πολλές περιοχές της Ελλάδας.
Η βάση της δουλειάς του είναι η έρευνα, την οποία γνώρισε μέσα από μια «πρόωρη κρίση μέσης ηλικίας», που βίωσε πριν περίπου 10 χρόνια, στα 30 του. Μέχρι τότε ήταν αφοσιωμένος στην υποκριτική, έχοντας σπουδάσει στο Τμήμα Θεάτρου του ΑΠΘ. Μάλιστα, έχει υπέροχες αναμνήσεις από την Πειραματική Σκηνή της Τέχνης, όπου έπαιζε για αρκετά χρόνια. «Ήταν μια οικογενειακή υπόθεση, αλλά όχι με την έννοια του νεποτισμού». Στα 30 του, λοιπόν, συνειδητοποίησε ότι δεν μπορούσε να φανταστεί τον εαυτό του να παίζει για πάντα. Σκέφτηκε τότε ότι αν ήταν να συνεχίσει να κάνει θέατρο, θα έπρεπε να το κάνει με τους δικούς του όρους.
Σε αυτό το πνεύμα, επεδίωξε συνεργασία με τους Rimini Protokoll, την πρωτοποριακή βερολινέζικη ομάδα θεάτρου-ντοκιμαντέρ. Κάπως έτσι, μέσα από αυτή την επαφή, ξεκίνησε να κάνει έρευνα και ερωτεύτηκε το είδος. «Από την αρχή με γοήτευσαν οι συναντήσεις με τους ανθρώπους που ερευνούσα». Στη συνέχεια, στο πρότζεκτ προστέθηκε ο Ανέστης Αζάς, οι δυο τους κόλλησαν αμέσως, και από το 2011 καταπιάστηκαν με το θεατρικό ντοκιμαντέρ. Η ανάγκη για έρευνα, για απαντήσεις πέρα από αυτό που φαίνεται, είναι αναπόσπαστο κομμάτι και της δικής του καθημερινότητας. Του αρέσει να κάθεται στο λεωφορείο βλέποντας έξω από το παράθυρο και να παρατηρεί τον κόσμο στις στάσεις. Πώς είναι ντυμένος, αν χαμογελάει, αν κοιτάζει το κενό.
Η πολιτεία θα πρέπει να δίνει χρήματα στους καλλιτέχνες για να κάνουν ό,τι θέλουν και την ελευθερία να το κάνουν, ακόμη και αν ασκούν κριτική. Η παραπάνω συνθήκη οφείλει να απολαμβάνει γενική αποδοχή από οποιαδήποτε κυβέρνηση.
Πάνω στη συζήτηση σού δίνει την εντύπωση πως γράφει ένα θεατρικό εκείνη ακριβώς τη στιγμή. Αντλεί έμπνευση από θέματα που απασχολούν την επικαιρότητα, όπως αυτά που πραγματεύεται στο 96% και στο Romaland, ή το μεταναστευτικό και η αστεγία. Θέματα βαριά, τα οποία έχει την ευφυία και τις δεξιότητες να αποδώσει με τρόπο που δεν επιβαρύνουν τον θεατή. Προβληματίζει, αλλά παράλληλα δίνει και ανάσες γέλιου, επιστρατεύοντας χιούμορ, αυτοϋπονόμευση και ειρωνεία. «Με αυτόν τον τρόπο προσπαθώ να αποφύγω τον διδακτισμό, που σε τέτοια ζητήματα είναι εύκολο να πέσεις στην παγίδα του».
Άρχισε να σπουδάζει θέατρο, χωρίς να έχει δει μέχρι τότε ούτε μια παράσταση. Ήθελε να ασχοληθεί με τον κινηματογράφο, καθώς από παιδί θυμάται τον εαυτό του να βλέπει ασταμάτητα ταινίες. «Τα έβλεπα όλα, από Ταρκόφκσι μέχρι Σταλόνε», λέει σχετικά. Όταν ήρθε όμως η ώρα σπουδάσει δεν είχε ακόμη ιδρυθεί το Τμήμα Κινηματογράφου, γι’ αυτό και επέλεξε το Τμήμα Θεάτρου του ΑΠΘ. Από το πρώτο μάθημα κατάλαβε ότι θέατρο και κινηματογράφος διέφεραν μεταξύ τους, αλλά γρήγορα αγάπησε το αντικείμενο των σπουδών του. Ο Πρόδρομος Τσινικόρης μεγάλωσε στο Βούπερταλ της Γερμανίας -θυμάται έντονα ότι ως παιδί μεταναστών είχε δεχτεί ένα σχετικό μπούλινγκ, αλλά ο ίδιος πλέον νιώθει αυτή την εμπειρία ως πλεονέκτημα-, έπειτα έζησε στη Θεσσαλονίκη, ενώ τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια έχει βάση την Αθήνα.
Το γεγονός ότι η νέα γενιά μιλάει πλέον ανοιχτά και χωρίς ταμπού για το φύλο, τη σεξουαλικότητα και τα πολιτικά δικαιώματα τον γεμίζει με αισιοδοξία. «Μπορούμε πλέον πιο εύκολα να μιλήσουμε για τις πληγές μας», παρατηρεί. Βρίσκει επίσης ενθαρρυντικό ότι τα τελευταία χρόνια, μετά τον κορονοϊό, τα θέατρα γεμίζουν, ιδιαίτερα με νέα παιδιά. «Διψούν να δουν ζωντανό θέαμα. Το θέατρο θα υπάρχει πάντα. Με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, παραμένει αναντικατάστατο», σημειώνει, εκφράζοντας παράλληλα μια ανησυχία για τον ρόλο που θα παίξει τα επόμενα χρόνια η τεχνητή νοημοσύνη (AI).
Σύμφωνα με τον Πρόδρομο Τσινικόρη, υπάρχουν μορφές τέχνης που θα έπρεπε να επιχορηγούνται. «Οι πιο τολμηρές, αυτές που θα οδηγήσουν στο επόμενο επίπεδο, που θα μας ξεβολέψουν, που θα πάρουν ρίσκα. Και αυτά τα ρίσκα μπορούν να τα πάρουν μόνο το Εθνικό, το ΚΘΒΕ, τα ΔΗΠΕΘΕ. Η πολιτεία θα πρέπει να δίνει χρήματα στους καλλιτέχνες για να κάνουν ό,τι θέλουν και την ελευθερία να το
κάνουν, ακόμη και αν ασκούν κριτική. Η παραπάνω συνθήκη οφείλει να απολαμβάνει γενική αποδοχή από οποιαδήποτε κυβέρνηση».
Έχει κάνει τηλεόραση μία φορά, παίζοντας στη σειρά Milky Way, σε σενάριο και σκηνοθεσία Βασίλη Κεκάτου. «Είναι ένας καλλιτέχνης με τον οποίο μπορώ να συνομιλήσω, να συμπορευτώ. Προβληματίζεται με αυτά που γίνονται γύρω του και εντάσσει τους προβληματισμούς αυτούς στο έργο του. Δεν με ενδιαφέρει να κάνω κάτι μόνο για την ψυχαγωγία». Μετά το τέλος των περιοδειών με το Romaland και
το 96%, προγραμματίζει «την πιο επαναστατική κίνηση που έχω κάνει. Ένα γενναίο διάλειμμα. Αυτό νομίζω ότι είναι το πιο ριζοσπαστικό που μπορείς να κάνεις σήμερα. Απλώς να πεις “εγώ πάω για ύπνο”. Κάντε ό,τι θέλετε. Ανεβάστε ό,τι θέλετε, αυτοβελτιωθείτε όσο θέλετε, προβάλλετε τον εαυτό σας όσο θέλετε, γεμίστε followers όσο θέλετε, εγώ πάω για ύπνο».
Στην πραγματικότητα, αυτό που θέλει είναι λίγο χρόνο για τον εαυτό του για να δει τι ήθελε να κάνει πριν 20 χρόνια και τι έχει κάνει τελικά. «Ήθελα να ασχοληθώ με το σινεμά. Δεν το έκανα. Θέλω να ψάξω γιατί. Δεν θέλω να περάσουν άλλα είκοσι χρόνια και να συνειδητοποιήσω ότι ήθελα να κάνω άλλα πράγματα, τα οποία δεν πρόλαβα μέσα στην τρέλα να σκεφτώ. Θέλω να έχω όσο το δυνατόν λιγότερα απωθημένα». Θέλει να περάσει περισσότερο χρόνο με τους ανθρώπους που αγαπά, να ξανασυνδεθεί με φίλους που χάθηκαν λόγω δουλειάς, να βλέπει πιο συχνά τους γονείς του που ζουν στη Γερμανία. «Μοιραζόμαστε πολύ πλέον στην καθημερινότητα. Σκέψου με πόσους επικοινωνούμε καθημερινά στα κοινωνικά δίκτυα και με πόσους μιλούσαμε παλιά στο τηλέφωνο. Είναι φυσιολογικό τόσο μοίρασμα;», διερωτάται.
Αισθάνεται ότι είναι μια ωραία στιγμή να κάνει μια παύση. Παραδέχεται ότι προφανώς όλοι κάνουμε συμβιβασμούς για βιοποριστικούς κυρίως λόγους, αλλά ο ίδιος προσπαθεί τουλάχιστον να μην κάνει πράγματα για τα οποία θα ντρέπεται. «Είμαι ευγνώμων για όλα, είμαι τυχερός και πρέπει να μάθω να το χαίρομαι. Έχουμε και μια ευθύνη απέναντι στη χαρά», καταλήγει σχετικά.
