Την εύθραυστη σχέση μεταξύ ορατού και αόρατου, υλικού και άυλου, ιερού και βέβηλου επιχειρεί να αποτυπώσει, μέσα από το πολυδιάστατο έργο του, ο εικαστικός καλλιτέχνης Πάνος Τσαγκάρης.

Ο Πάνος Τσαγκάρης γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα. Σπούδασε Καλές Τέχνες στο Emily Carr Institute of Art & Design, στο Βανκούβερ του Καναδά, ενώ πλέον ζει και εργάζεται στη Νέα Υόρκη. Πρόκειται για έναν καλλιτέχνη με ιδιαίτερο ύφος, που εξερευνά και αντιπαραθέτει πνευματικές και θρησκευτικές παραδόσεις, επιχειρώντας, μέσα από το πολυδιάστατο έργο του, να προσεγγίσει το υπερβατικό. Η δουλειά του έχει εκτεθεί σε ατομικές και ομαδικές εκθέσεις σε Ελλάδα και εξωτερικό, μεταξύ των οποίων και οι εκθέσεις που έχουν φιλοξενηθεί στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης της Λειψίας, στο MUSA Museum της Βιέννης, στο DeCordova Museum της Μασαχουσέτης, στο Flag Art Foundation της Νέας Υόρκης, καθώς και στο Μουσείο Μπενάκη, στην Αθήνα. Παράλληλα, έχει συμμετάσχει στο Φεστιβάλ Περφόρμανς της 2^ης Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης της Θεσσαλονίκης, καθώς και στην 4^η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης, και πάλι στη Θεσσαλονίκη. Με τη συγκεκριμένη πόλη, άλλωστε, την οποία και επισκέπτεται συχνά, έχει ιδιαίτερη σχέση, καθώς είναι ο τόπος καταγωγής της συζύγου του. Το φετινό φθινόπωρο, μέσα στον Οκτώβριο, αναμένεται να εγκαινιαστεί η νέα ατομική του έκθεση στο Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, με τίτλο «Forever Now».

Η έκθεση είναι δομημένη γύρω από την έννοια του χρόνου, όπως τον βιώνουμε στον κόσμο των αισθήσεων με χρονολογική σειρά (παρελθόν-παρόν-μέλλον), αλλά ταυτόχρονα και μέσα από τη μη-γραμμική υπόστασή του, η οποία απαντάται ως σύλληψη εδώ αιώνες σε διάφορες πνευματικές παραδόσεις ανά τον κόσμο. «Κυρίως στην παράδοση της Ανατολής είναι που συναντάμε την έννοια και τη δύναμη του “τώρα”, ως τη μοναδική πραγματική χρονική κατάσταση, ενώ η επιστήμη ξεκίνησε πολύ πιο πρόσφατα να αμφισβητεί τη γραμμική υπόσταση του χρόνου», μας εξηγεί σχετικά. Για τον Πάνο Τσαγκάρη, η έκθεση στο Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών αποτελεί, κατά μια έννοια, μία άσκηση για τον επισκέπτη, μια απόπειρα να είναι παρών στο «τώρα». Τα εκθέματα αποτελούνται από μία σειρά από έργα σε καμβά, ορισμένα τυπώματα και σχέδια, καθώς και ένα βίντεο. Τα περισσότερα έργα είναι πρόσφατα και έχουν φιλοτεχνηθεί τους τελευταίους τρεις μήνες στο ατελιέ του, στην Πλατεία Αριστοτέλους, ένα φωτεινό στούντιο με μεγάλα παράθυρα, μια ευγενική προσφορά της γκαλερί Kalfayan Galleries Athens-Thessaloniki, η οποία τον εκπροσωπεί.  

Ο τρόπος με τον οποίο έχουν τοποθετηθεί τα έργα στον χώρο της έκθεσης είναι κάθε άλλο παρά τυχαίος, καθώς έχει ως σημείο αναφοράς το Hero’s Journey, ένα πρότυπο ανάλυσης των μύθων που δημιούργησε ο καθηγητής λογοτεχνίας Τζόζεφ Κάμπελ, το 1949. Έχοντας μελετήσει εξονυχιστικά μύθους από όλο τον κόσμο, ο Κάμπελ διατύπωσε τη θεωρία του μονομύθου (monomyth), η οποία στηρίζεται στην παρατήρηση ότι τα βασικά αφηγηματικά στοιχεία των περισσότερων μεγάλων μύθων είναι κοινά, ανεξάρτητα από την προέλευση των μύθων ή την εποχή κατά την οποία δημιουργήθηκαν. Με τον τρόπο αυτό, ο επισκέπτης, καθώς εισέρχεται στην έκθεση, παύει να είναι ένας απλός παρατηρητής, αλλά συμβολικά αναλαμβάνει τον ρόλο του πρωταγωνιστή αυτής της διαδρομής, μεταπηδώντας από το φυσικό επίπεδο στο μεταφυσικό. 

Ο Τσαγκάρης επέλεξε να σπουδάσει στο Βανκούβερ, καθώς η σχολή Καλών Τεχνών της συγκεκριμένης πόλης θεωρείται μια από τις κορυφαίες στον Καναδά, σε συνδυασμό με το ότι ορισμένοι κοντινοί συγγενείς του κατοικούν εκεί, γεγονός που έκανε πιο εύκολη την επιλογή του να μετακομίσει, μόλις στα 19 του χρόνια, στο βορειοδυτικό άκρο της αμερικανικής ηπείρου. Πέρα από το γεγονός ότι πρόκειται για μια πανέμορφη πόλη, περικυκλωμένη από βουνά, δάσος και θάλασσα, συμπληρωματικό κίνητρο υπήρξε και το ότι το Βανκούβερ απέχει μόνο δύο ώρες οδικώς από το Σιάτλ, μία πόλη που ο ίδιος θαυμάζει, καθώς τα εφηβικά του χρόνια είναι συνυφασμένα με τη διάσημη μουσική σκηνή του Σιάτλ. Μετά την αποφοίτησή του, το 2004, ο Τσαγκάρης μετακόμισε στη Νέα Υόρκη, μένοντας πλέον στο Γουίλιαμσμπεργκ του Μπρούκλιν, ενώ το ατελιέ του βρίσκεται στο Γκρινπόιντ, μόλις 20 λεπτά με τα πόδια από το σπίτι του.

Η δουλειά του Πάνου Τσαγκάρη είναι επηρεασμένη από την προσωπική του εσωτερική αναζήτηση, η οποία συντελείται μέσα από τα μονοπάτια του πνευματισμού και του μυστικισμού. Η έννοια της εσωτερικής μεταμόρφωσης είναι κομβική στο έργο του, όπως παρουσιάζεται μέσα από τις διάφορες μυστικιστικές και μυθολογικές παραδόσεις, ενώ εξίσου σημαντικός είναι και ο τρόπος μέσα από τον οποίο αυτή η διαδικασία μετάλλαξης ενσαρκώνεται στο κοινωνικό-πολιτικό σύστημα της εποχής μας, τόσο σε ατομικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο. Όπως μου εξηγεί, «μέσα από τη δουλειά μου προσπαθώ να αποτυπώσω την εύθραυστη σχέση μεταξύ του ορατού και του αόρατου, του υλικού και του άυλου, του ιερού και του βέβηλου. Να παρουσιάσω τη δύναμη της αιώνιας και αμετάβλητης παροδικότητας». Για να το πετύχει αυτό χρησιμοποιεί διάφορα μέσα και ποικίλες τεχνικές, από το βίντεο και την περφόρμανς μέχρι τη φωτογραφία και το σχέδιο. Ανάλογα με την εκάστοτε ιδέα που επιλέγει να υλοποιήσει, επιλέγει το μέσο και την τεχνική που θεωρεί πως θα τον διευκολύνουν στη διαδικασία αυτή. Τα τελευταία χρόνια, υιοθετεί μεικτές τεχνικές, δουλεύοντας πάνω σε καμβά και σε φωτογραφικά τυπώματα μεγάλων διαστάσεων.

Τον καιρό αυτό, εκτός από την ατομική του έκθεση στο Τελλόγλειο, συμμετέχει στην περιοδική-ομαδική έκθεση «Θεωρήματα 2: Περί Ιστορίας» (26 Σεπτεμβρίου – 1 Νοεμβρίου 2020), που φιλοξενείται στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ), στην Αθήνα. Μέσα στο 2021 θα συμμετέχει σε ομαδική έκθεση στο Μουσείο Μπενάκη, υπό την επιμέλεια της Πωλίνας Κοσμαδάκη και του Κωστή Βελώνη, ενώ την άνοιξη της ίδιας χρονιάς θα είναι μεταξύ των καλλιτεχνών που θα παρουσιάσουν τη δουλειά τους στην πρώτη Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης στο Ερεβάν της Αρμενίας.