
Η εικονική πραγματικότητα και τα εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης δίνουν στην σκηνοθέτιδα τη δυνατότητα να μεταφέρει τον θεατή στη σκηνή.
Η Γιολάντα Μαρκοπούλου σκηνοθετεί παραστάσεις –συχνά περιπατητικές– σε χώρους πολιτισμού, δρόμους, πλατείες, κάμπινγκ, και πιο πρόσφατα στην… εικονική πραγματικότητα. Όπως αναφέρει η ίδια: «Και αυτή μια περιπατητική εμπειρία είναι, απλώς ο χώρος είναι ψηφιακός. Το μέσο δημιουργεί κάθε φορά μια ξεχωριστή εμπειρία για τον θεατή, και εκεί είναι που θέλω να δίνω έμφαση».
Οι δουλειές της έχουν ως κινητήρια δύναμη και κατεύθυνση την εμπειρία που σκοπεύει να προσφέρει στο κοινό. «Σε ό,τι κάνω, αυτό είναι το στοιχείο που με ενδιαφέρει πρωτίστως. Γι’ αυτό και ο χώρος που είχα για χρόνια στο Μεταξουργείο, το Συνεργείο, δεν ήταν μόνο μια σκηνή, αλλά πολλαπλοί χώροι όπου ήταν εφικτό να πραγματοποιούνται διαφορετικές ή και συνδετικές δράσεις, χαρίζοντας μια πολυδιάστατη εμπειρία στο κοινό».
Εκεί, στην πολυπολιτισμική γειτονιά του Μεταξουργείου, ίδρυσε το 2009 το εργαστήρι τέχνης Station Athens, ενώνοντας δυνάμεις με τη Μαργαρίτα Παπαδοπούλου και τη Δάφνη Καλαφάτη. Μία φορά την εβδομάδα, μέσα από φωτογραφία, βίντεο, art therapy και θέατρο, μετανάστες και πρόσφυγες, κυρίως ανήλικοι, είχαν την ευκαιρία να συναντηθούν και να εκφραστούν μέσω της τέχνης.
Η ομάδα Station Athens αποτελείται από πρόσφυγες και μετανάστες από το Αφγανιστάν, το Πακιστάν και το Μπαγκλαντές, οι οποίοι παρουσιάζουν στο κοινό προσωπικές τους ιστορίες, μέσα από το πάντρεμα ντοκιμαντέρ και μυθοπλασίας. Πολύτιμη βοήθεια προσέφερε στο εγχείρημα και η πολιτιστική πρωτοβουλία Mind the fact –στην οποία είναι συνιδρύτρια– ώστε να παρουσιάζονται αληθινές ιστορίες με πρωταγωνιστές τους ανθρώπους που τις έζησαν από πρώτο χέρι. Η τελευταία τους παράσταση με τίτλο Σφάλμα σύνδεσης απέσπασε το 2ο Βραβείο Κοινού στο πλαίσιο του Grape-Greek Agora of Performance, μια πρωτοβουλία του Φεστιβάλ Αθηνών-Επιδαύρου με σκοπό τη συστηματοποίηση της προβολής των Ελλήνων καλλιτεχνών στη διεθνή θεατρική και χορευτική σκηνή.
Την περίοδο 2015-2016, όταν κατέφθασε στην Ελλάδα το μεγάλο προσφυγικό κύμα από τη Μέση Ανατολή, και κυρίως από τη Συρία, η σκηνοθέτις επέλεξε συνειδητά να διακόψει προσωρινά τις θεατρικές αναφορές στο προσφυγικό ζήτημα. Ο λόγος είναι, όπως εξηγεί, ότι προτιμά αυτό που παρουσιάζει στο θέατρο να μη συμπίπτει χρονικά με ό,τι συμβαίνει στην αληθινή ζωή, επιλέγοντας να πάρει τον χρόνο της ώστε να επεξεργαστεί τα γεγονότα.
Η Γιολάντα Μαρκοπούλου σπούδασε κινηματογράφο στην Αμερική. Όταν επέστρεψε στην Ελλάδα ασχολήθηκε αρχικά με το θέατρο, το οποίο την κέρδισε κυρίως χάρη στη ζωντανή επαφή με τους ηθοποιούς και το κοινό, τα περιθώρια δημιουργικής ελευθερίας, αλλά και επειδή ένα θεατρικό έργο μπορεί να πάρει σάρκα και οστά σε πολύ πιο σύντομο χρονικό διάστημα σε σύγκριση με το σινεμά. «Μερικές φορές είμαι αρκετά ανυπόμονη. Όταν έχω κάποιες σκέψεις και ιδέες που θέλω να μοιραστώ με το κοινό, όταν θεωρώ ότι κάτι πρέπει να ειπωθεί επειγόντως και να υπάρξει διάλογος, οι χρόνοι του θεάτρου είναι πολύ πιο κοντά στις επιθυμίες μου», δηλώνει σχετικά.
Είναι μεγάλη πρόκληση να δημιουργήσουμε υλικό, το οποίο θα αφορά τους νέους ανθρώπους και θα έχει τη δύναμη να τους φέρει στο θέατρο. Ενώ ανεβαίνουν πάρα πολλές παραστάσεις, ιδιαίτερα στην Αθήνα, είναι κρίμα που δεν υπάρχει εξειδικευμένο ρεπερτόριο που να απευθύνεται και στο εφηβικό κοινό. Παραστάσεις που να είναι σε θέση να συνομιλήσουν με τον ίδιο τρόπο τόσο με τους εφήβους όσο και με τους ενήλικες.
Ο κινηματογράφος, από την άλλη, παραμένει η μεγάλη της αγάπη, αλλά και μια ακόμη μεγαλύτερη πρόκληση. Έχει κάνει ταινίες μικρού μήκους και ντοκιμαντέρ, ενώ τα τελευταία χρόνια ασχολείται με ένα νέο είδος, τις ταινίες εικονικής πραγματικότητας, ένα πεδίο που εξερευνά με μεγάλο ενδιαφέρον. «Μου αρέσει πολύ η σχέση τέχνης και τεχνολογίας, και ό,τι μπορεί να φέρει στον δημόσιο διάλογο. Ο χώρος της μικτής πραγματικότητας είναι ένα πεδίο ανεξερεύνητο, με πολύ χώρο για πειραματισμό».
Πάντα με γνώμονα την εμπειρία που θα βιώσει το κοινό, η εικονική πραγματικότητα και τα εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης δίνουν στην σκηνοθέτιδα τη δυνατότητα να μεταφέρει τον θεατή στη σκηνή. Πρόκειται για μια αληθινή πρόκληση για την ίδια, καθώς την ενδιαφέρει ιδιαίτερα η μικτή πραγματικότητα, να προσφέρει δηλαδή τη δυνατότητα στον θεατή να διερευνήσει τον ψηφιακό κόσμο, παραμένοντας ωστόσο σε επαφή με τον πραγματικό.
Όσο για το θέατρο, πιστεύει πως πρέπει να αποτελεί κομμάτι της καθημερινότητας όλων μας, ειδικά για τα παιδιά και τους εφήβους, ενώ παράλληλα θεωρεί ότι υπάρχει ανάγκη για υψηλότερη κρατική χρηματοδότηση ώστε να ταξιδεύουν όσο οι παραστάσεις στην περιφέρεια. Σε εφήβους –και όχι μόνο– απευθύνεται η παράσταση Μετά το πάρτυ της Μαρίας Ζαβάκου, που σκηνοθετεί το φθινόπωρο του 2024 για το Εθνικό Θέατρο, στην οποία έφηβοι, γονείς και εκπαιδευτικοί καλούνται να πάρουν θέση σε ένα περιστατικό διαδικτυακού εκφοβισμού.
«Είναι μεγάλη πρόκληση να δημιουργήσουμε υλικό, το οποίο θα αφορά τους νέους ανθρώπους και θα έχει τη δύναμη να τους φέρει στο θέατρο. Ενώ ανεβαίνουν πάρα πολλές παραστάσεις, ιδιαίτερα στην Αθήνα, είναι κρίμα που δεν υπάρχει εξειδικευμένο ρεπερτόριο που να απευθύνεται και στο εφηβικό κοινό. Παραστάσεις που να είναι σε θέση να συνομιλήσουν με τον ίδιο τρόπο τόσο με τους εφήβους όσο και με τους ενήλικες», δηλώνει χαρακτηριστικά.
Σύμφωνα με την ίδια, ένας τρόπος να κερδίσεις αυτό το κοινό είναι να του παραχωρήσεις περισσότερο χώρο στη σκηνή. Με άλλα λόγια, ό,τι συμβαίνει εκεί να καθρεφτίζει κομμάτια της δικής του ζωής. «Να δίνει το έργο λύσεις ή απαντήσεις στα ερωτήματά τους, παρότι είναι πολύ δύσκολος ο ανταγωνισμός με την κινούμενη εικόνα», τονίζει η σκηνοθέτιδα. Οι νέες τεχνολογίες, τα εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης και η ζωντανή μουσική στη σκηνή –όπως στην παράσταση Eroica– είναι τα μέσα με τα οποία επιδιώκει να προσεγγίσει το νεανικό κοινό. Όπως αναφέρει, απολαμβάνει να ξεκινά τις παραστάσεις tabula rasa και να τις αφήνει να διαμορφώνονται στην πορεία μέσα από τις ιδέες και τη διάδραση όλων των εμπλεκόμενων προσώπων.
Στο 63ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, στο πλαίσιο του τμήματος Immersive, παρουσίασε την εγκατάσταση White Dwarf, η οποία συνέχισε το ταξίδι της στο Μουσείο Μπενάκη αλλά και σε διεθνή φεστιβάλ. Όσο για τα κινηματογραφικά της πλάνα, ετοιμάζει τις ταινίες Paradise Lost και Οδός Καππαδοκίας, οι οποίες βρίσκονται ήδη στο στάδιο της προ-παραγωγής.
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.