Μέσα από τα έργα του επιχειρεί τη δημιουργία αφηγήσεων, όπου η σχέση του παρατηρητή με το αναπαριστώμενο βρίσκονται σε μια διαρκή αποσταθεροποίηση. Πρόθεσή του είναι η αποδέσμευση του θεατή – παρατηρητή από το αίτημα της «πραγματικής» κατανόησης ώστε να επιχειρήσει τη δική του αδιαμεσολάβητη ερμηνεία της πληροφορίας που του προσφέρεται μέσω των έργων. «Η ύπαρξη του έργου εμφανίζεται ως πολλαπλότητα νοημάτων, διαδοχών και συνυπάρξεων εντός του», εξηγεί ο Φώτης Σαγώνας. Εικαστικός και αρχιτέκτονας, εκτιμά ότι οι δύο αυτοί όροι βρίσκονται άλλοτε σε διάζευξη και άλλοτε σε ένωση. Πιστεύει ότι «οι λέξεις μας προδίδουν. Ναι, όμως τις προδίδουμε κι εμείς» όπως μας αποκαλύπτει ο Γκοντάρ, σε διάλογο της Nana με ένα ώριμο διανοούμενο στο «Ζούσε τη ζωή της» (Vivre sa Vie). Θεωρεί πως η δημιουργική συνθήκη αλλοιώνει το έδαφος μεταξύ των πεδίων του επιστητού, ωθώντας μας διαρκώς σε νέες χαρτογραφήσεις.

Στη διεπιστημονική του διερεύνηση κυριαρχεί η συγκρότηση «ενός προσωπικού εικαστικού διαβήματος ―το οποίο στην ουσία στήνεται ως continuum, η έρευνα αναφορικά με τα ζητήματα της σύγχρονης δημιουργίας και η ανανέωση – ενημέρωση των διδακτικών τρόπων, είναι ταυτόχρονα επιδιωκόμενοι στόχοι».

Μέσα στο πολυδιάστατο έργο του Φώτη Σαγώνα, ξεχωρίζει η συμμετοχή του στο σχεδιασμό προγράμματος για άτομα με χαμηλή όραση ή τυφλότητα για το Κέντρο Επισκεπτών του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος. «Τα community projects αποτελούν ένα ζωντανό πεδίο καλλιτεχνικής δράσης, όπου καλλιτέχνες αναδεικνύουν μαζί µε πολίτες θέματα που απασχολούν συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες. Υπάρχει σήμερα πιο έντονη μια μετατόπιση της λειτουργίας της τέχνης από μέσο προσωπικής έκφρασης σε ένα μέσο περισσότερο συλλογικό».

Στις ιδιότητές του προστίθεται και αυτή του σκηνογράφου. Εμπνέεται ώστε να αποφασίσει να συμμετάσχει σε μια θεατρική παράσταση, πρωτίστως από τους ανθρώπους που την κατασκευάζουν. «Το όραμα και την ευγένειά τους. Σίγουρα η διάθεσή των ανθρώπων για συνεργασία και η επιδίωξη κατάληψης ενός ανώτερου καλλιτεχνικού επιπέδου σε σχέση με την αφετηρία. Καθ’ όλη τη διάρκεια της συνεργασίας, η συλλογική καταβύθιση αποτελεί προϋπόθεση προκειμένου να προσεγγίσουμε το αναπάντεχο, αυτό που μπορεί να μας εκπλήξει, το ‘άλλο’ », σημειώνει και αναφέρει χαρακτηριστικά την τελευταία συνεργασία που είχε, σκηνογραφώντας το έργο Viral Thess του Σάκη Σερέφα, σε σκηνοθεσία του Τάσου Ράτζου.

Στη ερώτημα εάν η εξέλιξη ενός καλλιτέχνη καθορίζεται από την έμπνευση ή τη σκληρή δουλειά, είναι απόλυτος: «Σίγουρα δουλειά. Είμαστε βροχοποιοί, δεν μεσιτεύουμε για βροχή», επισημαίνει, ενώ τον φρενάρουν οι οικονομικές συνθήκες που επικρατούν κάθε φορά και οι οποίες έχουν να κάνουν κυρίως με την χρηματοδότηση του εκάστοτε έργου πάνω στο οποίο εργάζεται.

Ταξιδεύει πολύ, συνεργάζεται με ανθρώπους από όλο τον κόσμο και αυτές του οι περιπλανήσεις και συναντήσεις του εντείνουν την πεποίθηση ότι στην Ελλάδα η καλλιτεχνική πρακτική δεν αποτελεί κοινωνική αναγκαιότητα. Στηρίζοντας αυτή του τη θέση, αναφέρεται στο κτίριο της Kunstakademie στο Ντίσελντορφ. «Δεσπόζει στο κέντρο της πόλης, δημιουργώντας την αίσθηση πως η κοινωνία προσφέρει ότι καλύτερο έχει στους καλλιτέχνες, τους τοποθετεί στο κέντρο, γιατί έχει κατανοήσει τους λόγους που τους καθιστούν απαραίτητους για τη συνέχειά της. Από την άλλη, θα ανατρέξω στους χώρους στέγασης των δομών εκπαίδευσης Καλών Τεχνών στην χώρα μας…». Δεν είναι όμως μόνο το θέμα των δομών στην Ελλάδα για το οποίο είναι δηκτικός. Αν έκανε ένα δώρο στη Θεσσαλονίκη, αυτό θα αφορούσε τον αστικό χώρο και της σχέση μας μαζί του. «Μου έρχεται στο νου το έργο του Joseph Beuys με τον τίτλο 7.000 Oak Trees, όταν το 1982 στο Κάσελ φύτεψε σε συνεργασία με τους πολίτες 7.000 βελανιδιές, το οποίο ολοκληρώθηκε σε διάστημα πενταετίας».

Μέσα από τη διαδικασία μοιράσματος του χρόνου του ανάμεσα σε διάφορες πόλεις και χώρες αντιλαμβάνεται ότι «η επαφή με ανθρώπους που δρουν σε διαφορετικά πλαίσια είναι πάντοτε μια έντονη διαδικασία που επιτρέπει την αναμέτρηση με ό,τι έχει κατανοήσει κανείς σε σχέση με τον κόσμο και οτιδήποτε επιδιώκει. Το αστικό περιβάλλον ως μεταβαλλόμενος συντελεστής αλλοιώνει αναπόδραστα τις συμπεριφορές, οι οποίες επαναπροσδιορίζουν τακτικές και τρόπους δράσης. Η ταυτότητα του πλάνητα – flaneur, ως μια πολλαπλή συνθήκη».

Μέσα από τη διδασκαλία του στο τμήμα Αρχιτεκτόνων του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων τα τελευταία τρία χρόνια θεωρεί ότι το μεγαλύτερο κέρδος που αποκομίζει είναι ότι επαναπροσδιορίζει διαρκώς ένα σώμα γνώσης. «Κατανοώ με διαφορετικό τρόπο, μέσα από την προσπάθεια μετάδοσης και διαλόγου, μιας και δε γίνεται διαφορετικά. Προτεραιότητά μου είναι ο ενθουσιασμός, αν μπορεί μια τέτοια κατάσταση να προκληθεί μέσα από ένα εκπαιδευτικό διάβημα». Η συμβουλή που του αρέσει να δίνει στους φοιτητές και τις φοιτήτριές του είναι ότι «η όλη υπόθεση είναι περισσότερο μαραθώνιος και λιγότερο αγώνας ταχύτητας. Οι εμμονές μας αποτελούν το υλικό που μας συνοδεύει διαρκώς και το οποίο συνέχεια προσπαθούμε να νοηματοδοτήσουμε σε σχέση με το εκάστοτε πλαίσιο». Ο ίδιος αν ξαναγινόταν φοιτητής, θα έκανε τις ίδιες σπουδές, θα ακολουθούσε τους ίδιους δρόμους και μονοπάτια, «μα κυρίως θα συναντούσα ξανά τους ίδιους ανθρώπους».

To 2022 θα παρουσιάσει δύο ατομικές εκθέσεις. Η μία θα είναι στη Γερμανία και μια στην Ελλάδα. Δουλεύει παράλληλα και για την προετοιμασία της έκθεσης του έργου, που αφορά σε ένα χώρο μνήμης —μνημείο— για το Ολοκαύτωμα των Εβραίων της Θεσσαλονίκης, το οποίο και αποτελεί σύμπραξη με τον εικαστικό καλλιτέχνη και επιμελητή εκθέσεων Απόστολο Παλαβράκη. Στα μελλοντικά του σχέδια υπάρχει μια συνεργασία για την παραγωγή ενός έργου που αφορά την πόλη του Άμστερνταμ.

Βιογραφικό

Ο Φώτης Σαγώνας (γ. 1983) είναι αρχιτέκτων και εικαστικός. Έργα του έχουν εκτεθεί στο Museum of the City of New York, στην Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής της Βενετίας, στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, στην Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης, στο Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης κ.α. Το 2012 έλαβε την υποτροφία Fulbright για εικαστικό έργο στη School of Visual Arts στη Νέα Υόρκη και το 2018 το καλλιτεχνικό βραβείο ARTWORKS του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος. Είναι υποψήφιος διδάκτορας του τμήματος Αρχιτεκτόνων του ΑΠΘ. Από το 2018 διδάσκει τα μαθήματα των χωρικών αναπαραστάσεων και της εισαγωγής στον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό, στο τμήμα Αρχιτεκτόνων του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.