
Διακεκριμένος στην Ελλάδα και τα Βαλκάνια, ο Ένκε Φεζολλάρι σκηνοθετεί παραστάσεις που θέτουν στο επίκεντρο τον άνθρωπο και μιλούν για τις πανανθρώπινες αξίες, τη διαφορετικότητα και τον ξεριζωμό.
Για τον Ένκε Φεζολλάρι η τέχνη είναι λειτούργημα παρά επάγγελμα. Η ιδιαίτερη και ουμανιστική ματιά του έχει μπολιαστεί με τα βιώματα της σκληρής παιδικής ηλικίας στον αλβανικό νότο και μιας εφηβείας που σημαδεύτηκε από τη μετανάστευση της οικογένειας στην Ελλάδα. Το θέατρο τον επέλεξε, δεν το διάλεξε ο ίδιος, όπως αναφέρει συχνά. Από πολύ μικρός είχε έφεση στο να οργανώνει θεάματα στη γειτονιά. Μάζευε τα υπόλοιπα παιδιά και τους έλεγε ιστορίες, πλάθοντας καινούργιους κόσμους και δείχνοντας αστείρευτη φαντασία. Η μητέρα του, που είχε αντιληφθεί την καλλιτεχνική του φύση από πολύ νωρίς, τον έστρεψε στο μπαλέτο, το οποίο όμως εγκατέλειψε λόγω της συγκυρίας της εποχής, με την κατάρρευση του πρώην Ανατολικού Μπλοκ. Η πρώτη του επαφή με το θεατρικό σανίδι ήρθε σε μια παράσταση στο Εθνικό Θέατρο της Αλβανίας, η οποία τον μάγεψε μια για πάντα. «Τις Κυριακές πήγαινα και έβλεπα μόνος μου κουκλοθέατρο, έκανα μιμήσεις, αυτός ο πόθος της σκηνής και της μαγείας του θεάτρου κυκλοφορούσε στο αίμα μου» μας λέει χαρακτηριστικά.
Μιλώντας για τα πρώτα του βήματα ως σπουδαστής στη Δραματική Σχολή του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος, περιγράφει έναν κόσμο διαφορετικό, πριν τη σαρωτική επέλαση του διαδικτύου. «Είχα την τύχη να έχω δασκάλους που λειτούργησαν ως φάροι στην πορεία μου. Ακολούθησα μια πειθαρχημένη εκπαίδευση με πολύωρα μαθήματα και εντατικές πρόβες. Ήταν μια εποχή στην οποία το ίντερνετ δεν είχε τη παντοδυναμία που έχει σήμερα, ενώ τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ήταν σχεδόν ανύπαρκτα. Έπρεπε να κοπιάζεις για τα πάντα, να διαβάζεις, να αγοράζεις εφημερίδες, να κυνηγάς οντισιόν, να επιζητάς τη συναναστροφή με άλλους ηθοποιούς και σκηνοθέτες. Υπήρχε μια ομορφιά στην αγριάδα και στη δυσκολία της εποχής εκείνης, θυμάμαι για παράδειγμα ότι η τηλεόραση ήταν ταμπού. Γαλουχήθηκα μέσα από τις ατελείωτες πρόβες και τη σκληρή δουλειά. Τίποτα δεν μου ήρθε εύκολα».
Τα χρόνια της οικονομικής κρίσης βρήκε έναν νέο βηματισμό στην καριέρα του. «Ήμουν τυχερός, τότε ήταν που αποφάσισα να δημιουργήσω τους δικούς μου κόσμους, εκείνους που έπλαθα ως παιδί. Δρασκέλισα το δύσκολο κατώφλι και μπήκα στον χώρο της σκηνοθεσίας. Η κάθε θεατρική παράσταση βασίζεται σε ένα σύνολο ανθρώπων, και αυτό ακριβώς είναι που με κρατά ζωντανό, ότι καλείσαι να συν-δημιουργήσεις. Δεν είσαι μόνο το όχημα για το έργο, αλλά συγχρόνως ο κινητήρας και η βενζίνη. Διαθέτεις τα εργαλεία που σου επιτρέπουν να κινήσεις και να συγκινήσεις τον θεατή, που είναι άλλωστε και ο απώτερος σκοπός κάθε καλλιτεχνικής δημιουργίας».
Η πρώτη παράσταση που σκηνοθέτησε ήταν Η παρέλαση της Λούλας Αναγνωστάκη, στο Θέατρο του Νέου Κόσμου, το 2011, ενώ από το 2013 ξεκινά να σκηνοθετεί για το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος. «Είχα την τύχη και τιμή να σκηνοθετήσω στην πόλη και στο θέατρο που σπούδασα, στη δεύτερη μεγάλη κρατική σκηνή της χώρας, γεγονός που βρίσκω ιδιαίτερα συγκινητικό. Η πρώτη μου παράσταση στο ΚΘΒΕ ήταν το βραβευμένο έργο της Καρίνας Ιωαννίδου Τζοκόντα vs Ντα Βίντσι, ενώ την ίδια χρονιά ακολούθησε Ο πειρασμός του Γρηγορίου Ξενόπουλου. Δέκα χρόνια μετά, το 2024, επέστρεψα με το δικό μου έργο Αίθουσα αναμονής/Humanity, που έχει μια πολύ προσωπική χροιά. Πρόσφατα ήρθε και η συμπαραγωγή του ΚΘΒΕ με το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Κοζάνης, με το έργο της Λιλής Ζωγράφου Η αγάπη άργησε μια μέρα, που συνεχίζει τη δυναμική πορεία του με περιοδεία στη Βόρεια Ελλάδα και παραστάσεις στην κεντρική σκηνή της Μονής Λαζαριστών».
Ήμουν τυχερός κατά τα χρόνια της οικονομικής κρίσης, τότε ήταν που αποφάσισα να δημιουργήσω τους δικούς μου κόσμους, εκείνους που έπλαθα ως παιδί. Δρασκέλισα το δύσκολο κατώφλι και μπήκα στον χώρο της σκηνοθεσίας. Η κάθε θεατρική παράσταση βασίζεται σε ένα σύνολο ανθρώπων, και αυτό ακριβώς είναι που με κρατά ζωντανό, ότι καλείσαι να συν-δημιουργήσεις. Δεν είσαι μόνο το όχημα για το έργο, αλλά συγχρόνως ο κινητήρας και η βενζίνη. Διαθέτεις τα εργαλεία που σου επιτρέπουν να κινήσεις και να συγκινήσεις τον θεατή, που είναι άλλωστε και ο απώτερος σκοπός κάθε καλλιτεχνικής δημιουργίας.
Ο βασικός άξονας στις παραστάσεις του Ένκε Φεζολλάρι είναι πάντα ο άνθρωπος. «Δεν θα μπορούσα να ξεφύγω από τις ρίζες και τα βιώματά μου, από την ίδια τη ζωή, το πολιτικό και κοινωνικό γίγνεσθαι μέσα στο οποίο μεγάλωσα και ωρίμασα. Οι αναφορές αυτές διαποτίζουν τα έργα μου, από τα οποία συνήθως αναδύονται ο ξεριζωμός, η διαφορετικότητα, οι πανανθρώπινες αξίες. Ακόμη και όταν πρόκειται για ανάθεση, πάντα μπολιάζω το έργο με τις καταβολές και τα πιστεύω μου. Οι προβληματισμοί και η πολιτική θέση, σε συνδυασμό με τα ιδεώδη και τις αξίες, είναι το μονοπάτι που ακολουθώ στη δραματουργία. Ξέρετε, τίθεται μονίμως το ερώτημα γιατί κάνουμε τέχνη, τι θέλουμε να πούμε και τι επιδιώκουμε μέσα από την τέχνη. Όλα όσα συντελούνται καθημερινά σε κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο, δεν μπορεί παρά να τρυπώσουν μέσα σου. Σε πνίγει ο ζόφος και θέλεις ως δημιουργός να μιλήσεις, να υψώσεις ανάστημα απέναντι σε κάθε δράκο ή τέρας που γεννά η εκάστοτε εποχή. Καλείσαι να πάρεις θέση, να βαδίσεις στις συντεταγμένες της ανθρωπιάς και του φωτός».
Τα τελευταία χρόνια έχει ανεβάσει παραστάσεις τόσο στην Αλβανία, τον τόπο καταγωγής του, όσο και στη Βόρεια Μακεδονία. «Είναι πολύ συγκινητικό να επιστρέφεις στη πόλη που γεννήθηκες, στη χώρα που έζησες ως παιδί. Όταν ανέβασα τον Άμλετ, το 2015, στην Πειραματική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου της Αλβανίας, βίωσα μια πολύ δυνατή εμπειρία. Οι τόποι μάς καθορίζουν, μας μεταλλάσσουν, μας πονάνε. Είναι πολύ σημαντικό να προσπαθείς να κάνεις τέχνη σε μια χώρα που αναγεννιέται μέσα από τις στάχτες της, σε μια χώρα αντιθέσεων, σε μια χώρα που “παράγει” μετανάστες. Είμαι περήφανος και χαρούμενος γιατί εισέπραξα απλόχερα ζεστασιά και αγάπη. Μία από τις πιο συναρπαστικές στιγμές ήρθε όταν ανεβάσαμε τον Επιτάφιο του Περικλή με εφήβους ηθοποιούς. Με άγγιξε το πώς συνδέθηκαν με το σπουδαίο κείμενο του Θουκυδίδη. Τελικά, η τέχνη όντως γκρεμίζει τα σύνορα, υπενθυμίζοντάς μας πως οι λαοί αυτού του κόσμου δεν έχουν τίποτα να χωρίσουν μεταξύ τους».
Bio
Ο Ένκε Φεζολλάρι γεννήθηκε στο Πόγραδετς και μεγάλωσε στα Τίρανα. Σε ηλικία 12 ετών μετανάστευσε με την οικογένειά του στην Αθήνα, όπου διαμένει μέχρι σήμερα. Είναι απόφοιτος της Δραματικής Σχολής του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος. Έχει συνεργαστεί ως ηθοποιός με καταξιωμένους σκηνοθέτες στο Εθνικό Θέατρο, στο Θέατρο του Νέου Κόσμου, στο Από Μηχανής Θέατρο κ.ά. Ξεκίνησε τη σκηνοθετική του πορεία το 2011. Έχει βραβευτεί στο Winter Festival του Σαράγεβο για τη Λίστα της Κλαίρης Λιονάκη, ενώ στο ίδιο Φεστιβάλ παρουσίασε και την Εκάβη του Ευριπίδη. Το 2015 σκηνοθέτησε τον Άμλετ του Σαίξπηρ στην Πειραματική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου της Αλβανίας. Το 2017 εκπροσώπησε την Πειραματική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου στο Maxim Gorki Theater του Βερολίνου, στο πλαίσιο του προγράμματος «Endlich Theatre».
Έχει επίσης συνεργαστεί, μεταξύ άλλων, με το Ίδρυμα Μιχάλη Κακογιάννη, το Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου, το Θέατρο του Νέου Κόσμου και το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, για το οποίο έχει σκηνοθετήσει μέχρι σήμερα τέσσερα έργα, με πιο πρόσφατη την παράσταση Η αγάπη άργησε μια μέρα της Λιλής Ζωγράφου. Τα τελευταία χρόνια έχει σκηνοθετήσει παραστάσεις στην Αλβανία και έχει συνεργαστεί με τα ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Σερρών και ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Κοζάνης, έχοντας περιοδεύσει σχεδόν σε ολόκληρη την Ελλάδα με τα έργα Πού ’ναι η μάνα σου, μωρή, Επάγγελμα πόρνη, Το τελευταίο ψέμα, Παζολίνι.
|
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.