Η δουλειά της καλλιτέχνιδας επικεντρώνεται στην τρισδιάστατη απεικόνιση του φυσικού και αστικού τοπίου, κυρίως μέσω εγκαταστάσεων από χαρτί, επεξεργασμένων με νυστέρι.
Θεανώ Γιαννέζη
Η αναζήτηση της ανθρώπινης φύσης
Κείμενο: Σοφία Παπαγεωργίου
Για την εικαστικό Θεανώ Γιαννέζη η εξέλιξη κάθε καλλιτέχνη προϋποθέτει την ειλικρινή επιθυμία να κατανοήσει τον εαυτό του και τον κόσμο γύρω του με νέους τρόπους. «Μέσα από αυτή την αδιάκοπη διαδικασία ανακάλυψης όχι μόνο επεκτείνεις τα όρια της τέχνης σου, αλλά συνεισφέρεις και στην ευρύτερη προσπάθεια κατανόησης και ενότητας της ανθρωπότητας» τονίζει σχετικά.
Οι συνεχείς αναζητήσεις της την έφεραν στην Ινδονησία, με την ίδια να μιλά με ενθουσιασμό για αυτή την εμπειρία. «Η Ινδονησία αποτέλεσε καθοριστικό σταθμό στη ζωή και στην καλλιτεχνική μου πορεία. Αρχικά είχα προγραμματίσει να μείνω για έναν χρόνο, λόγω της υποτροφίας που είχα κερδίσει, αλλά η πανδημία ανέτρεψε τα σχέδιά μου, με αποτέλεσμα να παραμείνω εκεί για δυόμισι χρόνια, μέχρι τον Δεκέμβριο του 2021. Αφενός, ήμουν μόνη μου σε μια ασιατική χώρα εν μέσω κορονοϊού. Αφετέρου, νιώθω απίστευτα τυχερή που γνώρισα από πρώτο χέρι μια διαφορετική κουλτούρα, όπως και την παραδοσιακή και σύγχρονη τέχνη της Ινδονησίας, που περιβαλλόμουν καθημερινά από την ομορφιά ενός τροπικού παραδείσου. Η παραμονή μου εκεί λειτούργησε ως καλλιτεχνική και πολιτισμική αφύπνιση, συνοδεύτηκε όμως και από σημαντικές προκλήσεις» δηλώνει σχετικά.
«Η ένταξή μου στην κοινωνία της χώρας ήταν δύσκολη, ιδιαίτερα ως γυναίκα, καλλιτέχνιδα και με διαφορετική θρησκεία», παραδέχεται η δημιουργός, επισημαίνοντας πως τα στερεότυπα ήταν βαθιά ριζωμένα στην τοπική κοινότητα. «Παρά τις δυσκολίες έκανα φίλους και δημιούργησα δεσμούς, μαθαίνοντας συγχρόνως πολλά για την ανθεκτικότητα και την προσαρμοστικότητα. Όταν τελικά επέστρεψα, ένιωσα πως είχα αλλάξει ως άνθρωπος. Η Ινδονησία δεν ήταν απλώς μια πολύτιμη καλλιτεχνική εμπειρία, αλλά μια δοκιμασία που με ώθησε να επανεξετάσω τον εαυτό μου και τις αξίες μου» δηλώνει χαρακτηριστικά.
«Το σύνολο της καλλιτεχνικής μου δουλειάς επικεντρώνεται στην τρισδιάστατη απεικόνιση του φυσικού και αστικού τοπίου, κυρίως μέσω εγκαταστάσεων από χαρτί, επεξεργασμένων με νυστέρι. Τα επαναλαμβανόμενα μοτίβα και τα κενά ανάμεσα στις εγκαταστάσεις μου προκαλούν αντιθετικές συμπαραδηλώσεις, προσκαλώντας τους θεατές να αναλογιστούν την αλληλεπίδραση μεταξύ παρουσίας και απουσίας, καθώς και τη σχέση σταθερότητας και κενού» λέει η ίδια για τα έργα της. «Αυτή η προσέγγιση δεν εμπλέκει μόνο τις οπτικές αισθήσεις, αλλά ενθαρρύνει και μια βαθύτερη εξερεύνηση των χωρικών σχέσεων και των ψυχολογικών διαστάσεων που επηρεάζουν την αντίληψη» σημειώνει χαρακτηριστικά.
«Μέσω της χαρτοκοπτικής επιχειρώ τη δημιουργία λεπτομερών και ευαίσθητων δομών που αντανακλούν την πολυπλοκότητα της ανθρώπινης συνείδησης, επιδιώκοντας μια εμβάθυνση στον ιστό των σκέψεων, των συναισθημάτων και των μορφών συμπεριφοράς. Η τρισδιάστατη απεικόνιση, συνδυασμένη με χωροθετικές συμβάσεις, ενισχύει την αίσθηση του βάθους και της διαδραστικότητας, καλώντας τον θεατή να αναστοχαστεί την προσωπική του εμπειρία στον χώρο. Στον πυρήνα τους τα έργα μου στοχεύουν να αποτυπώσουν ένα ευρύ φάσμα αισθημάτων, από την ευθυμία και την αγάπη μέχρι τον φόβο και την απόγνωση. Σκοπός είναι αυτά τα αισθήματα να μην παρουσιάζονται μεμονωμένα, αλλά να είναι αλληλένδετα, αντανακλώντας τη συχνά αντιφατική φύση της ανθρώπινης υπόστασης, εγκεφαλικής και συναισθηματικής» μας εξηγεί.
«Τα τεχνητά περιβάλλοντα που αναπτύσσονται μέσα σε αχνά όρια εμβαθύνουν σε γνωστικές διαδικασίες όπως η μνήμη και η αντίληψη, εξερευνώντας πώς οι αναμνήσεις μας επηρεάζουν την αίσθηση του χώρου και πώς αντιλαμβανόμαστε και ερμηνεύουμε τα στοιχεία γύρω μας, ενώ παράλληλα εκφράζουν μια ανάγκη φυγής και άρνησης αυστηρού περιορισμού, μια συμβολική χωρική ελευθερία» καταλήγει η ίδια σε μια απόπειρα να περιγράψει τα έργα της.
Στο πλαίσιο του προγράμματος της καλλιτεχνικής φιλοξενίας από τη Phoenix Athens Gallery προέκυψε το έργο FOVEA ως αποτέλεσμα δύο εβδομάδων ζωγραφικής, χαρτοκοπτικής, έρευνας και πειραματισμών, με θέμα την όραση και την αντίληψη που έχουμε για όσα μας περιβάλλουν, μέσα (και) από την προβολή μιας χειρουργικής επέμβασης οφθαλμού, η οποία λειτούργησε ως ωμή παρομοίωση της πραγματικότητας. «Στις προηγούμενες εικαστικές μου εγκαταστάσεις επικεντρώθηκα σε παραδοσιακά υλικά και μεθόδους, αναπτύσσοντας τη συνύφανση μορφής και λειτουργίας. Μέσα από αυτή τη διαδικασία, έμαθα τη σημασία της αρμονίας και της ισορροπίας στα έργα μου, η οποία έθεσε τα θεμέλια για τις πιο πρόσφατες εικαστικές μου εγκαταστάσεις. Τα νεότερά μου έργα, EQUILIBRIUM και FOVEA, αντλούν έμπνευση τόσο από τη βιολογία όσο και από την ψυχολογία, φιλοδοξώντας να αιχμαλωτίσουν τις αισθήσεις με έναν παραστατικό τρόπο» αναφέρει σχετικά.
«Στο EQUILIBRIUM ενσωμάτωσα μια σειρά από απεικονίσεις αυτιών, κατασκευασμένες με ποικίλα μέσα, συνδυάζοντας παράλληλα ήχους, δίφωνους παλμούς και συχνότητες. Το έργο εξετάζει την έννοια της ισορροπίας τόσο εσωτερικά όσο και εξωτερικά, δημιουργώντας μια σχεδόν τελετουργική εμπειρία που εναρμονίζει τις αισθήσεις με τον περιβάλλοντα χώρο», σημειώνει. Το FOVEA απεικονίζει την εσωτερική δομή του ματιού, με κάθε επίπεδο τοποθετημένο με τέτοιο τρόπο ώστε να προκαλεί τους ορισμούς του χρόνου, του χώρου και του βάθους. «Η προβολή μιας χειρουργικής επέμβασης οφθαλμού ασκεί κριτική στην αποστασιοποίησή μας από τον πόνο και τον θάνατο στη σύγχρονη κοινωνία. Το έργο υποδηλώνει ότι παρά το γεγονός ότι έχουμε τα μάτια μας ανοιχτά, συχνά αποτυγχάνουμε να δούμε ή να αισθανθούμε πραγματικά, παγιδευμένοι σε έναν κόσμο όπου η επιλεκτική όραση μουδιάζει την επίγνωσή μας».
Στον πυρήνα τους τα έργα μου στοχεύουν να αποτυπώσουν ένα ευρύ φάσμα αισθημάτων, από την ευθυμία και την αγάπη μέχρι τον φόβο και την απόγνωση. Σκοπός είναι αυτά τα αισθήματα να μην παρουσιάζονται μεμονωμένα, αλλά να είναι αλληλένδετα, αντανακλώντας τη συχνά αντιφατική φύση της ανθρώπινης υπόστασης, εγκεφαλικής και συναισθηματικής.
Για τη Θεανώ τα έργα αυτά σηματοδοτούν μια διεύρυνση στην τεχνική της. «Ενσωματώνοντας υλικά όπως ο χαρτοπολτός, ο γύψος, το ύφασμα και η πλαστική μεμβράνη, προσπαθώ να ενοποιήσω τα οπτικά και ακουστικά τεχνολογικά μέσα, με προβολές κινούμενης εικόνας και ηχητικές προσομοιώσεις εγκεφαλικών κυμάτων. Τα οπτικά στοιχεία εναρμονίστηκαν με τον ήχο και το φως, ενώ παράλληλα η ρευστή δομή των έργων και η τοποθέτησή τους στον χώρο προσέφεραν μία δυναμική εμπειρία που εξετάζει την ισορροπία μέσα μας και γύρω μας».
Έχει ταξιδέψει και εργαστεί σε πάρα πολλά μέρη του κόσμου, συμμετέχοντας σε ομαδικές εκθέσεις και φεστιβάλ. «Από τη στιγμή που ολοκλήρωσα τις σπουδές μου στο τμήμα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών στη Σχολή Καλών Τεχνών του ΑΠΘ, το 2016, είχα την ευκαιρία να παρουσιάσω τις πρώτες μου επαγγελματικές δουλειές στην γκαλερί Ζήνα Αθανασιάδου, στο Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης και στο ίδρυμα GLO’ART στο Βέλγιο. Η υποτροφία Darmasiswa, το 2019, μου έδωσε τη δυνατότητα να σπουδάσω την παραδοσιακή τεχνική του θεάτρου σκιών Wayang Kulit στην Ινδονησία, και να εκθέσω έργα μου στη National Gallery της Τζακάρτα και στο πολιτιστικό κέντρο τέχνης Taman Budaya, ενώ φιλοξενήθηκα ως artist in residency στο Paper Moon Puppet Theater και στο Krack studio στη Γιογκιακάρτα. Οι εμπειρίες αυτές ενίσχυσαν την καλλιτεχνική μου έκφραση και με ώθησαν στο να επιδιώκω διαρκώς μια βαθύτερη κατανόηση των σύγχρονων εικαστικών τάσεων. Τα ταξίδια ανέκαθεν ήταν μια διαδικασία που τροφοδοτούσε τη σκέψη, την έμπνευση και την αντίληψή μου για τον κόσμο, προσφέροντας μια πολυδιάστατη εμπειρία που μεταφράζεται στην τέχνη μου».
Γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη, ενώ η ενασχόλησή της με τα εικαστικά ξεκίνησε από πολύ μικρή ηλικία. Έχει έντονες αναμνήσεις από το γραφιστικό γραφείο της μητέρας της και της θείας της, όπου είχε την ευκαιρία να πειραματιστεί με διάφορα υλικά και υφές. «Καθώς μεγάλωνα η επιθυμία μου να ακολουθήσω το δρόμο των εικαστικών τεχνών έγινε ολοένα πιο έντονη. Στην εφηβεία, παράλληλα με το Μουσικό Σχολείο Θεσσαλονίκης, αποφάσισα να ακολουθήσω και τις εικαστικές μου ανησυχίες. Στη Σχολή Καλών Τεχνών του ΑΠΘ είχα την ευκαιρία να εμβαθύνω στη μελέτη και στην ανάπτυξη των δεξιοτήτων μου. Ως φοιτήτρια βρήκα ανεκτίμητη έμπνευση στους συμφοιτητές μου. Από κοινού εξερευνήσαμε τις πιο σύγχρονες εικαστικές τάσεις και διευρύναμε τις γνώσεις μας σχετικά με τα μέσα και τα ερεθίσματα που ενδιέφεραν τον καθένα από εμάς. Η ανταλλαγή ιδεών και οι συζητήσεις που είχαμε διαμόρφωσαν την καλλιτεχνική μας ταυτότητα και μας βοήθησαν να αναπτύξουμε μια βαθύτερη αντίληψη των μεθοδολογικών και εννοιολογικών πρακτικών» αναφέρει για τα φοιτητικά της χρόνια.
Πέρα από τα εικαστικά ασχολείται και με τη μουσική, την οποία σκοπεύει να συμπεριλάβει στις προσεχείς της δημιουργίες. «Η μουσική υπήρξε πάντα αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μου. Από μικρή ηλικία ακολούθησα κλασικές σπουδές στο πιάνο και στο βιολοντσέλο, αλλά το ηλεκτρικό μπάσο είναι το μουσικό όργανο που πραγματικά με κέρδισε. Από τα δεκαοκτώ μου παίζω σε διάφορες μπάντες, εξερευνώντας μουσικά είδη όπως garage, indie, new wave, surf και psychedelic rock. Η πιο καθοριστική μου εμπειρία στη μουσική ήρθε με τους Craang, μια μπάντα με την οποία κυκλοφορήσαμε δύο δίσκους και πραγματοποιήσαμε δύο περιοδείες μέχρι το 2017. Παρά το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια δεν είμαστε ενεργοί, η σκέψη μιας επανασύνδεσης παραμένει ανοιχτή. Φέτος, το σχέδιό μου είναι να ενσωματώσω το ακουστικό σκέλος στις εικαστικές μου εγκαταστάσεις, συνδυάζοντας τα δύο καλλιτεχνικά πεδία για μια πιο ολοκληρωμένη δημιουργική προσέγγιση» αναφέρει σχετικά.
Στην Ινδονησία είχε την ευκαιρία να εξοικειωθεί με την τέχνη του μπατίκ, μιας τεχνικής ζωγραφικής με κερί σε ύφασμα. Η εμπειρία τη συνεπήρε με αποτέλεσμα να δημιουργήσει τη δική της κολεξιόν. «Στον ελεύθερο χρόνο μου άρχισα να τυπώνω σχέδια σε υφάσματα από ίνες ευκαλύπτου και ακακίας, δημιουργώντας μια μικρή συλλογή που περιλάμβανε κιμονό, φορέματα, πουκάμισα και φουλάρια. Οι δημιουργίες αυτές συνδύασαν παραδοσιακές τεχνικές με σύγχρονα σχέδια, αποτυπώνοντας την επίδραση της ινδονησιακής κουλτούρας στη δουλειά μου. Έτσι, τον περασμένο Αύγουστο επέστρεψα στις περιοχές που ζούσα για να ανανεώσω την κολεξιόν μου. Σκοπεύω να την επανεκδώσω και να τη φέρω στην Ελλάδα, προσφέροντας την ευκαιρία στους φίλους μου και σε εκείνους που παρακολουθούν τη δουλειά μου να γνωρίσουν αυτή την πλευρά της δημιουργικής μου πορείας».
Η συνεργασία των ονείρων της θα ήταν να παρουσιάσει τις εικαστικές της εγκαταστάσεις σε ορισμένες από τις πιο εμβληματικές γκαλερί του Λονδίνου, όπως η White Cube, καθώς και σε κορυφαία καλλιτεχνικά ινστιτούτα της Νέας Υόρκης και της Καλιφόρνιας. «Στη σύγχρονη τέχνη βλέπω μια συνεχόμενη εξερεύνηση των ορίων της έκφρασης και της αντίληψης, καθώς οι καλλιτέχνες εξετάζουν νέες δυνατότητες και προοπτικές. Με τη χρήση νέων τεχνολογιών, καινοτόμων υλικών και διαφορετικών μέσων, η σύγχρονη τέχνη ανταγωνίζεται τα παραδοσιακά όρια και προτείνει νέες μορφές αλληλεπίδρασης και ερμηνείας» σημειώνει χαρακτηριστικά.
Η κουβέντα πηγαίνει λοιπόν αναπόφευκτα στους νέους καλλιτέχνες, στις προκλήσεις και ευκαιρίες της σύγχρονης ψηφιακής εποχής. «Αν και η τεχνολογία παρέχει εργαλεία και πλατφόρμες που μπορούν να διευκολύνουν την πρόσβαση και την προβολή της τέχνης, το οικονομικό ζήτημα παραμένει δυσεπίλυτο για πολλούς νέους καλλιτέχνες. Ωστόσο, η ψηφιακή εποχή μπορεί όντως να περιορίσει αυτά τα εμπόδια. Πλατφόρμες κοινωνικών μέσων, ιστοσελίδες και online γκαλερί επιτρέπουν στους καλλιτέχνες να προβάλλουν τη δουλειά τους σε ένα ευρύτερο κοινό χωρίς τόσο μεγάλη οικονομική επιβάρυνση. Η τέχνη θεωρείται διαχρονικά προνόμιο εκείνων που έχουν λύσει το θέμα της επιβίωσης, αλλά η ψηφιακή εποχή μάς δίνει τη δύναμη να αμφισβητήσουμε αυτόν τον κανόνα. Η επιτυχία μπορεί να προκύψει από την επιμονή, την καινοτομία και την ικανότητα να αξιοποιήσουμε τα διαθέσιμα μέσα» καταλήγει σχετικά.
Bio
Η Θεανώ Γιαννέζη είναι εικαστικός γεννημένη στη Θεσσαλονίκη το 1991. Μετά την ολοκλήρωση των σπουδών της στο τμήμα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών της Σχολή Καλών Τεχνών Θεσσαλονίκης το 2016, παρουσίασε τις πρώτες της επαγγελματικές δουλειές στη Γκαλερί Ζίνα Αθανασσιάδου, στο Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης και στο ίδρυμα Glo’Art του Βελγίου. Το 2019 κέρδισε την υποτρoφία Darmasiswa για σπουδές στην τέχνη και τον πολιτισμό της Ινδονησίας και αποφοίτησε από το πανεπιστήμιο ISI της Γιογκιακάρτας με κατεύθυνση στην παραδοσιακή τεχνική του θέατρου σκιών WayangKulit. Ακολούθησαν εκθέσεις στη National Gallery της Τζακάρτας, στο πολιτιστικό κέντρο Taman Budaya, καλλιτεχνική φιλοξενία στο θέατρο Paper Moon Puppet και ατομική έκθεση στο στούντιο Krack της Γιογκιακάρτας. Με την επιστροφή της στην Ελλάδα, παρουσίασε τη δουλειά της στο Art Thessaloniki international Art Fair στα πλαίσια των βραβείων MATAROA 2022 όπου και είχε την ευκαιρία να ξανασυστήσει το έργο της στο καλλιτεχνικό κοινό της Ελλάδας.
