Η αισθητική του Γρηγόρη Ρέντη έχει αποτυπωθεί σε κάθε καλλιτεχνικό τομέα με τον οποίο έχει καταπιαστεί.
Γρηγόρης Ρέντης
Το σινεμά επικοινωνεί μια αλήθεια
Κείμενο: Γιώργος Παπαδημητρίου
Ο Γρηγόρης Ρέντης σπούδασε αρχικά Ηλεκτρολόγος Μηχανικός στο Λονδίνο και ακολούθησε μεταπτυχιακές σπουδές στη Σκηνοθεσία στο California Institute of the Arts. Τα τελευταία χρόνια έχει σκηνοθετήσει πολλά επιτυχημένα και βραβευμένα διαφημιστικά και βίντεο κλιπ, ενώ η μικρού μήκους ταινία του, με τίτλο Sundown, προβλήθηκε στο Φεστιβάλ του Ρότερνταμ. To μεγάλου μήκους ντεμπούτο του, το ντοκιμαντέρ Βάρδια, πραγματοποίησε την πρεμιέρα του στο φεστιβάλ Visions du Réel της Νιόν, ενώ ετοιμάζεται και για την πανελλήνια πρεμιέρα του στο διαγωνιστικό τμήμα >>Film Forward του 25ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης. Τι τον ώθησε, αλήθεια, να στραφεί στο είδος του ντοκιμαντέρ για την πρώτη του μεγάλου μήκους ταινία;
«Πιστεύω πως ο ρόλος του σινεμά δεν είναι να καταγράφει γεγονότα, αλλά να επικοινωνήσει μία άλλου είδους αλήθεια, μία αλήθεια που τη βιώνεις όχι μόνο εγκεφαλικά, αλλά και σωματικά. Ο Βέρνερ Χέρτζογκ το έχει θέσει σωστά, πιστεύω, μιλώντας για την εκστατική αλήθεια σε αντίθεση με την αλήθεια του λογιστή. Αν κάτι μπορεί να επικοινωνηθεί μέσα από ένα άρθρο ή μία σειρά από πραγματιστικές αναφορές, δεν υπάρχει λόγος να το δεις σε μορφή ταινίας. Για μένα, μία ταινία οφείλει να αποτελεί βιωματική εμπειρία, ένα ταξίδι στη διάρκεια του οποίου σκέφτεσαι ενεργά και έχεις άποψη για τη διαδρομή. Βρίσκω τη φόρμα του ντοκιμαντέρ αρκετά πιο ελεύθερη από εκείνη της μυθοπλασίας και πιστεύω ότι γι’αυτό συναντάμε πιο τολμηρές, ακόμη και πειραματικές, αφηγήσεις στα ντοκιμαντέρ, οι οποίες παράλληλα διατηρούν τη σύνδεσή τους με το ευρύ κοινό. Η εκπαίδευσή μου είναι στη μυθοπλασία, ωστόσο με ενδιαφέρουν εξίσου και τα δύο είδη και ο τρόπος που τα προσεγγίζω είναι παρόμοιος. Έχω ως αφετηρία κάτι πραγματικό και από εκεί αναπτύσσω μία ανθρωποκεντρική ιστορία. Η επόμενή μου ταινία είναι μυθοπλασία, εμπνευσμένη όμως από αληθινές μαρτυρίες».
Η αισθητική του Γρηγόρη Ρέντη έχει αποτυπωθεί σε κάθε καλλιτεχνικό τομέα με τον οποίο έχει καταπιαστεί, καθώς αποτελεί έναν από τους πιο περιζήτητους Έλληνες σκηνοθέτες στον χώρο των διαφημιστικών και των βίντεο κλιπ. Με ποιον τρόπο και σε ποιον βαθμό τον έχει βοηθήσει ως κινηματογραφικό σκηνοθέτη η θητεία του σε πολλά διαφορετικά πεδία; «Σίγουρα το εύρος των επαγγελματικών μου βιωμάτων με έχει βοηθήσει στο να πειραματιστώ και να αποκτήσω εμπειρία σε διαφορετικούς τρόπους αφήγησης. Πιστεύω όμως πως το πιο σημαντικό μάθημα από αυτά τα μέσα είναι η διαχείριση του χρόνου. Σε μία διαφήμιση ή ένα κλιπ, καλείσαι να αφηγηθείς μια ιστορία με οικονομία και με ακρίβεια, είτε αυτό αφορά στη διάρκεια είτε στο μουσικό μέτρο. Το πώς γεμίζεις ένα κάδρο με πληροφορία και πόσο μεστή μπορεί να είναι μία σκηνή είναι στοιχεία που σκέφτομαι συχνά όταν σκηνοθετώ. Ποιος είναι ο πιο σύντομος τρόπος να πεις κάτι, πότε και γιατί αφιερώνεις δραματουργικό χρόνο σε μια ιδέα; Τι εκτόπισμα έχει μία εικόνα και τι αποτύπωμα αφήνει; Γιατί τελικά ο χρόνος, και ουσιαστικά η προσοχή μας, είναι από τα πιο πολύτιμα αγαθά της εποχής μας και ως δημιουργοί οφείλουμε να το σεβόμαστε».
«Πιστεύω πως ο ρόλος του σινεμά δεν είναι να καταγράφει γεγονότα, αλλά να επικοινωνήσει μία άλλου είδους αλήθεια, μία αλήθεια που τη βιώνεις όχι μόνο εγκεφαλικά, αλλά και σωματικά»
Οι πολλαπλές διακρίσεις που αποσπούν τα ελληνικά ντοκιμαντέρ στα διεθνή φεστιβάλ πιστοποιούν με τον πλέον εμφατικό τρόπο μία άνθιση εντυπωσιακή και αξιοσημείωτη. «Θεωρώ πως τα ντοκιμαντέρ πλέον περιορίζονται λιγότερο από το άγχος της τεκμηρίωσης και λειτουργούν ως μέσο έκφρασης, γι’ αυτό βλέπουμε και περισσότερες ταινίες με προσωπικότητα. Σίγουρα σε αυτό συμβάλλει και η ελληνική πραγματικότητα με την αστείρευτη, συχνά παράλογη, θεματολογία της. Θα έλεγα πως το ελληνικό σινεμά γενικότερα διανύει μία καλή περίοδο, αλλά λείπει ακόμη ο διάλογος με το κοινό. Αν κάτι μπορεί να βελτιωθεί σε πρώτη φάση, αυτό είναι ο τρόπος που πλαισιώνονται οι ταινίες, το πώς συστήνονται στον κόσμο. Εκείνες τις φορές όμως όπου το ελληνικό σινεμά βρίσκει τον δρόμο του προς το κοινό προκαλείται ένας υπέροχος διάλογος με την κοινωνία».
Έχοντας ως πρώτη ύλη την ιστορία μιας ομάδας ανθρώπων που ξεφεύγει κατά πολύ από τα συνήθη μέτρα και σταθμά, η Βάρδια του Γρηγόρη Ρέντη κινείται σε ρυθμούς μπεκετικούς, όπου η αδράνεια μετουσιώνεται σε πυρήνα μιας υπαρξιακής περιδίνησης, υφαίνοντας σταδιακά μια λεπτεπίλεπτη σπουδή στο παράλογο, στο άρρητο, αλλά και στο αιωνίως φαιδρό και εύθραυστο του αρσενικού φαντασιακού. Πώς γεννήθηκε η ιδέα για ένα τόσο πρωτότυπο και ασυνήθιστο ντοκιμαντέρ;
«Η πειρατεία στη Σομαλία ήταν ένα θέμα που απασχόλησε έντονα τον Τύπο από το 2008 και μετά. Σε συνδυασμό με την οικονομική κρίση, πολλοί άνθρωποι από τον χώρο της ασφάλειας επέλεξαν να γίνουν μισθοφόροι και να προστατεύουν πλοία από πειρατικές επιθέσεις. Ο θείος μου ήταν ένας από τους πρώτους μισθοφόρους που εργάστηκαν στην περιοχή που έγινε αργότερα γνωστή ως High Risk Area. Επιστρέφοντας από τα ταξίδια του, μου μετέφερε ιστορίες για έναν κόσμο που μου ήταν πραγματικά άγνωστος. Ο μύθος της πειρατείας ήταν η είσοδός μου στον κόσμο της ταινίας, αλλά τη σύνδεσή μου με το θέμα τη βρήκα αργότερα, όταν οι πειρατικές επιθέσεις άρχισαν να μειώνονται –εν μέρει λόγω της παρουσίας των μισθοφόρων στην περιοχή. Η δράση και ο κίνδυνος μειώθηκαν. Τα χρήματα, επίσης. Αλλά η δουλειά παρέμεινε η ίδια. Το ίδιο και η προσδοκία μιας συνάντησης με τον “εχθρό”, η οποία όμως μπορεί και να μην ερχόταν ποτέ. Αυτή η αίσθηση αναμονής μιας μεγάλης στιγμής λειτούργησε ως πλαίσιο για μία αναζήτηση σχετικά με την ανδρική φύση».
Επικοινωνία
aleksandar@syndicado.com
